جمشید جراره - دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی
عبدالحمید رضوی - پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش

مقدمه: هدف این پژوهش، بررسی رابطه ویژگی های شخصیتی، راهبردهای یادگیری خودتنظیمی و موفقیت علمی دانش پژوهان جوان بوده است. روش: طرح پژوهش در این تحقیق توصیفی از نوع همبستگی و پیش بین بوده است. تعداد ۱۶۴ نفر (۱۱۹ پسر و ۴۵ دختر) دانش پژوه در باشگاه دانش پژوهان جوان به روش سرشماری در تابستان ۹۰ در پژوهش شرکت کردند. مقیاس شخصیتی  ۵ عاملی نئو  و مقیاس راهبردهای انگیزشی-یادگیری ینتریچ  توسط شرکت کنندگان تکمیل گردید. میزان موفقیت علمی نیز بر اساس نوع مدال (طلا، نقره و برنز) کسب شده اندازه گیری شد. برای تحلیل داده ها با کمک  اس. پی. اس. اس از شاخص ها و روش های آماری شامل میانگین، انحراف استاندارد، ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل تشخیص استفاده شد. نتایج: نتایج پژوهش نشان داد که بین ویژگی های شخصیتی با بعضی از مولفه های راهبرهای انگیزشی-یادگیری همبستگی وجود دارد (۰.۰۵p<) و (۰.۰۱p<). نتایج تحلیل واریانس یک طرفه نشان داد بین متغیرهای «وظیفه شناسی»، «کمک طلبی» و «ارزش گذاری نسبت به هدف» با موفقیت علمی تفاوت معناداری وجود دارد (۰.۰۵p<). همچنین نتایج تحلیل تشخیص نشان داد از بین کلیه متغیرهای پیش بین، «وظیفه شناسی»، «سازگاری» و «خود نظم دهی فراشناختی» با توان بیشتری میزان موفقیت علمی و کسب نوع مدال را پیش بینی نموده است. درمجموع متغیرهای پیش بین توانسته اند ۵۴.۶ درصد از واریانس موفقیت علمی (کسب مدال طلا، نقره یا برنز) را پیش بینی نمایند. بحث و نتیجه گیری: بر اساس یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت که ویژگی های شخصیتی با بسیاری از راهبردهای خودتنظیمی یادگیری همبستگی دارد و بعضی از ویژگی های شخصیتی و راهبردهای خودتنظیمی یادگیری می توانند میزان موفقیت علمی دانش پژوهان را پیش بینی نمایند. لذا توجه به سلامت ویژگی های شخصیتی و تقویت مهارت های یادگیری-انگیزشی برای کمک در ارتقای علمی دانش آموزان و دانش پژوهان توصیه می گردد.

پنج عامل بزرگ شخصیت, راهبردهای یادگیری خودتنظیمی, موفقیت علمی, دانش پژوهان جوان