صدیقه اقالر - دکتری روانشناسی سلامت، مشاور آموزشگاه رودکی، سمیرم، ایران
لیلا اکرمی - دکتری روانشناسی و آموزش کودکان با نیازهای خاص، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه یزد، یزد، ایران

مقدمه: تولد کودک کمتوان ذهنی، منجر به ایجاد مشکلات روانی متعدد برای والدین به ویژه مادران می‎شود. هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر شفقت  بر کاهش نشانه های افسردگی، نشخوار فکری و افزایش شفقت به خود در مادران دارای کودکان کمتوان ذهنی خفیف است.روش:  این پژوهش نیمه آزمایشی و از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل و پیگیری است. ۳۰ مادر دارای کودک کمتوان ذهنی خفیف به شیوه نمونه­گیری تصادفی ساده بر اساس قرعه کشی از مدرسه استثنایی رودکی شهرستان سمیرم انتخاب و به همین شیوه در دو گروه کنترل و آزمایش قرار گرفتند. مداخله شامل ده جلسه بود که برای گروه آزمایش اجرا شد. ابزار گرد آوری اطلاعات شامل پرسشنامه افسردگی (BDI-II) بک، (۱۹۶۱)، پرسشنامه نشخوار فکری(RS) ، نولن و همکاران( ۱۹۹۱) و فرم کوتاه شده پرسشنامه شفقت (SCS)، نف (۲۰۰۳) بود. این ابزارها به هر دو گروه آزمایش و کنترل، قبل و پس از مداخله و هم چنین در دوره پیگیری داده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار « SPSS-۲۴ » و شاخص های توصیفی میانگین، انحراف استاندارد و تحلیل کوواریانس چند متغیری استفاده شد.نتایج: یافته های پژوهش حاضر نشان داد که پس از ارائه برنامه مبتنی بر شفقت، گروه آزمایش (مادران دارای کودک کمتوان ذهنی) نسبت به گروه کنترل، شفقت به خود (۰۱۷/۰ P>)  در آن ها افزایش یافت، نشخوار فکری (۰۰۱/۰ P>) و  افسردگی (۰۳۸/۰P>) کاهش یافت. همچنین نمرات آزمودنی ها در مرحله پیگیری در تمام مقیاس ها باثبات بود.بحث و نتیجه گیری: ارائه مدخلات درمانی در جهت کاهش مشکلات روانی مادران دارای کودک کمتوان ذهنی از جمله افسردگی و نشخوار فکری حائز اهمیت است و منجر به برخورد مناسب تر مادران با این کودکان خواهد شد.

درمان مبتنی بر شفقت, افسردگی, نشخوار فکری, کمتوان ذهنی خفیف