حمید میرهاشمی - استادیار دانشگاه لرستان
زیبا حسنوند - استاد مدعو دانشگاه لرستان

آب و هوای یک منطقه تحت تاثیر عوامل فراوانی است که برخی از آن ها سیاره ای و برخی منطقه ای و محلی هستند. الگوهای پیوند از دور موجد ناهنجاری ها هستند که همزمان در نواحی خیلی دور دیده می شوند. بسیاری از این الگوها ماهیت سیاره ای دارند، سراسر اقیانوس ها و قاره ها را دربر می گیرند. بنابراین آشکارسازی روابط بین پارامترهای اقلیمی و الگوهای پیوند از دور برای شناخت بیشتر نوسانات و تغییرپذیری اقلیمی در هر منطقه حائز اهمیت است. هدف از اجرای این تحقیق بررسی ناهنجاری ها اقلیمی با استفاده از الگوهای پیوند از دور است. بدین منظور داده های بارش دو ایستگاه همدیدی (خرم آباد و کرمانشاه) طی بازه زمانی ۶۷ ساله (۲۰۱۸-۱۹۵۱) گردآوری شدند. جهت مشخص کردن تاثیر شاخص های پیوند از دور بر بارش منطقه از روش های آمار تحلیلی و آمار استنباطی استفاده شد. نخست سری های زمانی بارش هر ماه ایستگاه های  با استفاده از آزمون اندرسون-دارلینگ در سطح اعتماد ۹۵% اطمینان مورد آزمون معناداری قرار گرفت. همچنین برای ارزیابی شرط استقلال سری های زمانی از آزمون از آزمون دنباله ها استفاده شد. سپس شاخص های دور پیوند را به دو گروه مجزا تقسیم کردیم. شاخص های مبتنی بر اقیانوس اطلس(AO, NAO, SCA, EA, EA/WR, TNA, POL, AMM) و شاخص های مبتنی بر اقیانوس آرام (SOI, Best, EP/NP, Nino ۱+۲, Nino ۳.۴) و تاثیر متقابل آن ها مورد آزمون قرار گرفت. مقادیر توزیع آماره های کروسکال-والیس برای ماه های اکتبر و سپتامبر و مقادیر آماره تحلیل واریانس برای سایر ماه های سال مشخص کرد که تاثیر شاخص های مبتنی بر اقیانوس اطلس از همگنی و نظم کمتری نسبت به شاخص های مبتنی بر اقیانوس آرام برخوردارند، به طریقی که تغییر فاز شاخص های اقیانوس آرام موجب تغییر معنادار بارش دو ماه اکتبر و نوامبر خرم آباد و اکتبر کرمانشاه شد. درصورتی که تاثیر الگوهای مبتنی بر اقیانوس اطلس از چنین ترتیبی برخوردار نیست. به طور کلی، الگوهای اقیانوس اطلس عمدتا در فصل زمستان موجب تغییر معنادار بارش شده اند در صورتی که الگوهای مبتنی بر اقیانوس آرام در فصل پاییز اثر معناداری بر بارش داشته اند.

آزمون اندرسون- دارلینگ, آزمون کروسکال-والیس, بارش, پیوند از دور