CIVILICA We Respect the Science
(ناشر تخصصی کنفرانسهای کشور / شماره مجوز انتشارات از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی: ۸۹۷۱)

مقایسه و تحلیل اقوال مربوط به رضا در تذکرهالاولیا، ترجمه رساله قشیریه و کشف المحجوب (برپایه بینامتنیت ژنت)

عنوان مقاله: مقایسه و تحلیل اقوال مربوط به رضا در تذکرهالاولیا، ترجمه رساله قشیریه و کشف المحجوب (برپایه بینامتنیت ژنت)
شناسه ملی مقاله: JR_RPLL-15-3_002
منتشر شده در در سال 1402
مشخصات نویسندگان مقاله:

مهدی محمدقاسمی - دانشجوی دکتری، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان،
سیده مریم روضاتیان - دانشیار گروه زبان وادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
سید علی اصغر میرباقری فرد - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

خلاصه مقاله:
تذکره الاولیای عطار نیشابوری یکی از متون ادبی عرفانی است که در میان آثار عرفانی فارسی، جایگاه ویژه ای دارد. تردیدی نیست که عطار برای تدوین تذکره الاولیا از آثار عرفانی پیش از خود استفاده کرده؛ اما در نقل اقوال و حکایات از همه منابع، به شیوه یکسان عمل نکرده است. مقایسه بینامتنی تذکره الاولیا با متون پیش از عطار یکی از شیوه هایی است که ازطریق آن می توان هم به منابع اصلی عطار دست یافت و هم جایگاه عطار را، در مرتبه نویسنده متنی ادبی عرفانی، تحلیل کرد. در این مقاله برای تحلیل دقیق تر، اقوال مربوط به «رضا» از تذکره الاولیا با کشف المحجوب و ترجمه رساله قشیریه مقایسه بینامتنی شده است. پرسش اصلی پژوهش این است که «مناسبات بینامتنی تذکره الاولیا با دو اثر عرفانی پیش از خود چگونه است؟». دستاوردهای پژوهش نشان می دهد مناسبات بینامتنی اقوال درباره رضا در این سه اثر، در پنج دسته بینامتنیت مستقیم، کاهشی، افزایشی، چندگانه و تلفیقی قرار می گیرد. بیشترین مناسبت بینامتنی میان تذکره الاولیا و ترجمه رساله قشیریه بینامتنیت مستقیم و میان تذکره الاولیا و کشف المحجوب بینامتنیت کاهشی است. این مقایسه بینامتنی نشان می دهد عطار متناسب با اهدافی که در تالیف تذکره الاولیا داشته و نیز ویژگی های متون پیشین، اقوال را نقل کرده است. حذف عبارت های عربی، توضیح و تفسیر، تغییراتی است که عطار در اقوال ماخوذ از کشف المحجوب ایجاد کرده است؛ درحالی که تغییرات واژگانی، صرفی و نحوی متناسب با زبان فارسی و افزایش عناصر مخیل و تاکیدساز در اقوال برگرفته از ترجمه رساله قشیریه دیده می شود.

کلمات کلیدی:
تذکره الاولیا, ترجمه رساله قشیریه, کشف المحجوب, بینامتنیت, رضا

صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1845171/