حنانه یعقوبی - دانشجوی دکتری پژوهش هنر، گروه پژوهش هنر، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
لیلا منتظری - استادیار، گروه هنر، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

هدف پژوهش: فلیکس گتاری در نظریه مولی-مولکولی خود، به ارتباط میان جامعه و افراد پرداخته که از منظر او این ارتباط خود به نوعی انقلاب منجر می­شود. گتاری که خود فیلسوفی پسامدرن، محسوب می­شود، به ساختارشکنی اعتقاد داشته و در نظریه رویزومی خود به حرکت­هایی با بی نهایت آغاز و پایان اشاره می­کند. در این گفتار تلاش شده با انتخاب پنج پوستر سینمایی از مرتضی ممیز، به تحلیل رویکرد مولی-مولکولی آن­ها و گفتمان حاکم دوران پرداخته ­شود. ممیز که خود هنرمندی ساختارشکن و جریان­ساز در ایران است، به خوبی این دیدگاه را در آثارش به معرض دید قرار داده ­است. پرسش اصلی در این پژوهش این است که این نظریه چگونه خود را در پوسترهای سینمایی ممیز نشان داده ­است؟ برای پاسخ به این سوال، باید به شرایط آن دوران جامعه و مردم پرداخت. روش پژوهش: در این نوشتار با انتخاب پنج پوستر از آثار سینمایی ممیز به تحلیل آثار او پرداخته شده ­است. انتخاب پوستر، براساس شرایط ایران در آن دوران بوده و سعی بر آن بود که از دوران قبل از انقلاب اسلامی ایران، دوران جنگ تحمیلی عراق با ایران و هم­چنین دوران پس از جنگ، پوسترها انتخاب شود. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و استفاده از منابع کتاب­خانه­ای می­باشد. در این پژوهش، تلاش بر معرفی تعدادی از مفاهیم گتاری ذیل نظریه مولی- مولکولی او بوده که تعدادی از این مفاهیم با همراهی ژیل دلوز مطرح گردیده ­است. یافته­ها: با توجه به دیدگاه مولی-مولکولی گتاری، هنر بازتاب دهنده و آیینه جامعه و روان بوده؛ بنابراین خوانش این پوسترها براساس توجه به رویداد سال­های بیان­شده که از دوران قبل از انقلاب اسلامی ایران تا دوران سازندگی پس از انقلاب ۱۳۵۷ بوده را شامل می­شود. ساختارشکنی و عدم پیروی از قوانین طراحی پوستر در آثار پوستر سینمایی ممیز نمایان­گر بوده و در هر پنج پوستر ویژگی­هایش ذکر گشته­ است. نتیجه­گیری: در این نوشتار پس از توصیف هر پنج پوستر براساس رخدادهای زمان و دیدگاه هنری مرتضی ممیز، قرابت نظریه مولی- مولکولی گتاری با آنان مورد تحلیل و بررسی قرارگرفت. پوسترهای منتخب امکان خوانش با دیدگاه مورد نظر را داشته و همگی بازتابی از دوران و خلاقیت ممیز بودند. نگارندگان سعی برآن داشتند که در این پوسترها مفاهیم دیگری از فلسفه گتاری و دلوز را مورد خوانش قرار دهند. در نهایت این مقاله نشان می­دهد که پوسترهای سینمایی مرتضی ممیز با رویکرد مولی-مولکولی گتاری مطابقت دارد. این پوسترها، علاوه بر تبلیغ فیلم و جذب مخاطب، آیینه­ای برای نمایش رویدادهای دوران خود و هم­بستگی میان آحاد مردم است.

زیبایی شناسی, مرتضی ممیز, فلیکس گتاری, پوستر, سینما, مولی, مولکولی