پرهام مهرآرام - گروه حقوق عمومی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی

کانت با محوریت دادن به آزادی در تعریف «حق سخت» و کنار گذاشتن مفهوم سنتی «سعادت» از حقوق، نقش پررنگی در پیدایش مفهوم مدرن حق ایفا کرده است. درعین حال، باور او به پیشینی­ بودن بنیان حق (در تمایز با پوزیتیویسم) فهم موضع او را درباره پیوند میان حق و اخلاق دشوار کرده است. اگر الزام (اخلاقی) را محور متافیزیک اخلاق او بدانیم، هواداران آموزه­ وابستگی به حضور این مفهوم در تعریف حق و هواداران آموزه­ ناوابستگی به غیبت آن باور دارند. در میان گروه دوم سه اندیشمند بسیار نامدارند: ابینگهوس، آلن وود و مارکوس ویلاشک. ابینگهوس، با بی نیاز دانستن نظریه حق کانت از آزادی درونی، آن را از فلسفه فرارونده مستقل می داند. آلن وود الزام اخلاقی را تنها به منظر اتیکی حقوق و نه حق سخت، نسبت می­دهد. ویلاشک نیز با طرح مفهوم «متناقض نمای امرهای قضائی»، همچنین تحلیل دقیق مفهوم کانتی ضرورت، الگوی دینامیک حق، اثبات ممکن نبودن استنتاج اعمال اجبار از امر مطلق مبانی متافیزیک اخلاق و ناممکن بودن ایجاد تعارض میان اراده و گزینش در فلسفه حق کانت پیچیده ترین دفاع از موضع ناوابستگی را مطرح کرده است. اینک این پرسش مطرح می­شود که پیروان این آموزه تا چه اندازه در طرح نظریه­ی خود کامیاب بوده­اند؟ این مقاله می­کوشد در ضمن شرح تلاش آنان، به­ویژه ویلاشک، در تفسیر ابهام ها و ناسازگاری­های متنی متافیزیک اخلاق، کاستی­های این آموزه را نشان دهد.

اصل جهانشمول حق, امر مطلق, حق سخت, کانت, متناقض نمای امرهای قضائی, نظریه ناوابستگی