بیژن عباسی - دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران
مرتضی رستمی - دانشجوی دکترای حقوق عمومی دانشگاه تهران

مقاله حاضر که به فضای ماورای جو با رویکردی حقوق بشری نگریسته، پس از بیان مفهوم، پیشینه و عقاید مخالفان اصل میراث مشترک بشریت در فضای ماورای جو، به تحلیل عناصر پنج­گانه­ی آن شامل: غیرقابل تخصیص بودن، تقسیم منصفانه منافع، نفع بشریت، مدیریت بین­المللی و استفاده صلح­آمیز پرداخته است که مهمترین دستاورداین مقاله، پاسخ به برخی از چالش­های موجود در زمینه­ی­ شناسایی فضای ماورای جو به عنوان میراث مشترک بشریت می­باشد و می­تواند دستیابی هرچه بیشتر کشورهای فاقد فناوری فضایی به فضای ماورای جو را توجیه نماید. امروزه، نظریه­ای که فضای ماورای جو، کره ماه و سایر اجرام آسمانی را میراث مشترک بشریت می­داند، آنها را غیر قابل تصاحب و تملک دانسته و معتقد است منافع حاصل از آنها باید به نحو عادلانه میان کشورها تقسیم شود به­طوری که در کنار منافع کشورهای در حال توسعه، تلاش­های کشورهای توسعه­یافته در زمینه اکتشافات فضایی نادیده گرفته نشود. عینیت یافتن این مفهوم منوط به ایجاد یک نظام بین­المللی برای اداره آن است و تا زمان ایجاد این نظام بین­المللی، این عنصر از طریق همکاری­های بین­المللی، در سایه­ی استفاده صلح­آمیز از فضای ماورای جو به­عنوان عنصر دیگر این اصل، محقق خواهد شد.

عدم تخصیص, تقسیم منصفانه, نفع بشریت, مدیریت بین المللی, استفاده صلح آمیز, کوپوس, معاهده ماه, قلمرو همه بشریت