مجید الیاسی - دانشیار، دانشکده مهندسی مکانیک، دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل، بابل، ایران
وحید مدانلو - استادیار، دانشکده مهندسی مکانیک، دانشگاه صنعتی سیرجان، سیرجان، ایران
فرزاد احمدی خطیر - استادیار، دانشکده مهندسی مکانیک، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران
حسین طالبی قادیکلایی - استادیار، دانشکده مهندسی مکانیک، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

در این مقاله، رفتار شکل پذیری لوله های جدار نازک آلومینیومی با استفاده از فرآیند خمکاری کششی دورانی هیدرولیکی به صورت تجربی بررسی شده است. در ابتدا، لوله های آلومینیومی آلیاژ ۶۰۶۳ با نسبت قطر به ضخامت ۸۸/۱۳، قطر خارجی ۲۵ و ضخامت ۸/۱ میلیمتر تحت عملیات حرارتی آنیل و پیرسازی مصنوعی قرار گرفتند. در ادامه، آزمایش های تجربی خمکاری بر روی نمونه های اولیه و عملیات حرارتی شده در فشارهای سیال صفر، ۱، ۸/۱، ۲/۳ و ۶/۳ مگاپاسکال انجام شد. پس از انجام آزمایش های تجربی، میزان نازک شدگی و ضخیم شدگی لوله های خم شده اندازه گیری شدند. با بررسی نتایج مشخص شد که برای همه نمونه ها بیشینه نازک شدگی و ضخیم شدگی در زاویه ۴۰ درجه نسبت به قالب فشار رخ می دهد. همچنین بررسی نتایج شکل پذیری لوله ها نشان داد که عملیات حرارتی و فشار سیال روی هم اثر متقابل دارند به طوریکه در فشار سیال کمینه یعنی صفر مگاپاسکال، تاثیر عملیات حرارتی خیلی محسوس نیست ولی در فشار سیال بیشینه یعنی ۳۶ مگاپاسکال، تاثیر عملیات حرارتی قابل توجه می باشد. در فشار سیال بیشینه، عملیات حرارتی پیرسازی منجر به کاهش نازک شدگی به میزان ۷% و عملیات حرارتی آنیل منجر به افزایش نازک شدگی به میزان ۱۳% نسبت به نمونه اولیه می شوند. به علاوه، میزان ضخیم شدگی لوله های پیرسازی و آنیل شده نسبت به نمونه اولیه به ترتیب به میزان ۵% افزایش و ۱۶% کاهش می یابند.

خمکاری لوله, عملیات حرارتی, شکل پذیری, فشار سیال بیشینه