محمدجعفر صادق پور - استادیار گروه فقه و حقوق دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، چهارمحال و بختیاری، ایران.

در فقه امامیه و به تبع آن در قانون مجازات اسلامی بهبود برخی آسیب­های وارده بر تمامیت جسمانی اشخاص موجب کاهش دیه دانسته شده است. این آسیب­ها محدود بوده و شامل همه آسیب­های جنایی نمی­شود. پرسش بسیار حیاتی که در این رابطه هم برای محاکم قضایی و هم برای نهادهای متولی امر کارشناسی همچون سازمان پزشکی قانونی رخ کرده این است که آیا حقیقتا تنها بهبود آسیب­های مصرح در فقه و قانون موجب کاهش دیه می­شود یا می­توان این تاثیرگذاری را به تمامی آسیب­های جنایی توسعه داد؟ با تامل در متون فقهی می­توان دو دیدگاه مستقل در این زمینه یافت که دایر مدار نفی و اثبات جواز توسعه موارد بهبود هستند. این نوشتار با نقد و بررسی این دو دیدگاه، با رویکردی توصیفی – تحلیلی چنین نتیجه گرفته است که تاثیر بهبود بر میزان دیه آسیب­های مختلف، یکسان نیست بلکه بایستی در این زمینه قائل به تفصیل شد؛ با این بیان که در آسیب­هایی همانند قطع عضو، زوال منافع، جراحات - غیر از شجاج و غیر از جائفه و نافذه - و اغلب آسیب­های استخوانی بایستی معتقد به تاثیر بهبود بر میزان دیه شد اما در آسیب­هایی همانند شجاج، جائفه و نافذه و نیز تغییر رنگ پوست نمی­توان بهبود را بر میزان دیه موثر دانست.

ارش, آسیب های جنایی, بهبود, توسعه حکم, دیه