اسماء نجارزاده - گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ایران
حسن فرحبخش - گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ایران
مهدی ناصر علوی - گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی بردسیر، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ایران
روح اله مرادی - گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ایران
مهدی نقی زاده - گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی بردسیر، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ایران

در سال­های اخیر استفاده از بیوچار توجه زیادی را به عنوان یک راهبرد قابل قبول برای افزایش بهره­وری گیاهان به خود جلب کرده است. در این مطالعه، تاثیر سه نوع بیوچار کود گاوی (۷۵/۰، ۲۵/۱، ۵/۲ و ۵ درصد وزنی)، پوست سبز گردو (۷۵/۰، ۲۵/۱، ۵/۲ و ۵ درصد وزنی) و تفاله گل محمدی (۷۵/۰، ۲۵/۱، ۵/۲ و ۵ درصد وزنی) به همراه عدم کاربرد بیوچار در قالب طرح کاملا تصادفی با ۳ تکرار بر خصوصیات بیوشیمیایی، فیزیولوژیکی و عملکرد گیاه گاوزبان اروپایی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنر کرمان در سال ۱۴۰۰ مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیوچار تفاله گل محمدی و پوست سبز گردو به ترتیب بیشترین و کمترین میزان کربن آلی پایدار را دارا بودند. تیمارهای مورد بررسی بطور معنی­داری (p ≤۰.۰۱) صفات بیوشیمیایی، فیزیولوژیکی و عملکرد گاوزبان اروپایی را تحت تاثیر قرار دادند. استفاده از بیوچار تفاله گل محمدی و کود گاوی موجب افزایش معنی­دار (p ≤۰.۰۱) عملکرد و رنگیزه­های فتوسنتزی نسبت به شاهد شدند. استفاده از بیوچار گل محمدی به میزان ۵/۲ درصد وزنی باعث افزایش ۱۱۹ درصدی وزن اندام هوایی نسبت به تیمار عدم کاربرد بیوچار شد. تیمار ۲۵/۱ درصد وزنی از کود گاوی نیز ۷/۲۹ درصد وزن تر اندام هوایی را افزایش داد. بیوچار گردو نه تنها تاثیر مثبتی بر رشد و عملکرد گیاه نداشت، بلکه باعث کاهش رشد و عدم تولید گل در گاوزبان اروپایی شد. فعالیت آنزیم کاتالاز در تیمار ۵/۲ درصد بیوچار تفاله گل محمدی (۴۷/۰ واحد بر گرم پروتئین) و ۲۵/۱ درصد بیوچار کود گاوی (۶۴/ ۰ واحد بر گرم پروتئین) حداکثر بود، میزان پرولین نیز در تیمار۷۵/۰ درصد بیوچار پوست گردو (۶/۱۰ میکرومول بر گرم وزن تر) به طور معنی داری افزایش یافت. بطور کلی، نتایج نشان داد از بین بیوچارهای مورد بررسی، بیوچار تفاله گل محمدی با نسبت ۵/۲ درصد وزنی مناسب ترین تیمار از نظر بهبود خصوصیات فیزیولوژیکی و رشدی گاوزبان اروپایی بود.

پرولین, کاتالاز, گیاه دارویی, هدایت الکتریکی