میترا جباری - استادیار دانشکده کشاورزی، مجتمع آموزش عالی سراوان
رضا درویش زاده - استاد، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

با توجه به اهمیت اقتصادی عملکرد میوه و لزوم انتخاب گیاهان با بهره­وری بالا در برنامه­های به­نژادی، پژوهش حاضر به منظور تعیین ویژگی­های مورفولوژیک تاثیرگذار در عملکرد میوه و ارزیابی اثرات مستقیم و غیرمستقیم آن ها در ۳۰ توده­ی فلفل ایرانی در قالب طرح کاملا تصادفی با پنج تکرار به صورت گلدانی در محل گلخانه تحقیقاتی دانشگاه ارومیه طی سال ۱۳۹۶-۱۳۹۵ اجرا گردید. نتایج حاصل از همبستگی­های فنوتیپی نشان داد که عملکرد میوه دارای همبستگی مثبت و معنی­دار با صفات قطر میوه، دور میوه، وزن گوشت و وزن تک میوه بود، اما صفات تعداد میوه و طول میوه همبستگی فنوتیپی منفی و معنی­داری با عملکرد میوه داشتند. در بررسی همبستگی ژنتیکی، رابطه مثبت، قوی و معنی­داری بین عملکرد با وزن گوشت میوه (۹۰۷/۰)، دور میوه (۸۹۱/۰)، قطر میوه (۶۹۷/۰)، وزن تک میوه (۶۴۶/۰) و دور بوته (۳۸۱/۰) مشاهده گردید. بر اساس نتایج رگرسیون گام به گام برای عملکرد میوه هفت صفت وزن گوشت، دور بوته، قطر میوه، تعداد میوه، ارتفاع بوته، وزن کل بذر و تعداد شاخه به عنوان موثرترین صفات بر عملکرد میوه وارد مدل شدند که در مجموع ۶/۸۴ درصد از تغییرات کل عملکرد میوه را توجیه نمودند. بر اساس نتایج تجزیه مسیر صفات قطر میوه (۷۰۹/۰) و وزن گوشت (۲۸۹/۰) به ترتیب بیشترین اثر مثبت و مستقیم را بر عملکرد میوه نشان دادند. قطر میوه دارای همبستگی ژنتیکی مثبت، قوی و معنی­داری (۶۹۷/۰) با عملکرد میوه بود، همچنین اثر مستقیم مثبت (۷۰۹/۰) بر عملکرد میوه نشان داد که به طور تقریبی می­توان این دو ضریب را با هم برابر درنظر گرفت. لذا انتخاب مستقیم از طریق صفت قطر میوه می­تواند در بهبود عملکرد میوه در توده­های فلفل مفید باشد.

تجزیه ضرایب مسیر, رگرسیون گام به گام, عملکرد میوه, فلفل