ستار شیرعالی - دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری، ایران
جعفر حسینی - دانش آموخته دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی،ایران
علیرضا محمدرضایی - دکتری حقوق بین الملل، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، ایران

استفاده از فناوریهای نوین از جمله هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی، برای تسهیل و ارتقای فرآیندهای نظارتی یا SupTech با هدفایجاد انقلابی نوین در نحوه اجرای نظارت بر موسسات مالی و بانکی پیشنهاد می گردد. در این رابطه، بانک تسویه حسابهای بین المللی (BIS)به عنوان یک بازیگر کلیدی در این حوزه، Sup Tech را به عنوان استفاده نوآورانه از فناوری برای حمایت از نظارت تعریف می نماید که روند تحقق نظارت الکترونیک و هوشمند را تسهیل می سازد. در میان فنآوری های مختلفی که در Sup Tech مورد ا ستفاده قرار می گیرد، هوشمصنوعی و به ویژه یادگیری ماشینی به طور گسترده ای به عنوان تغییردهنده بازی در نظر گرفته میشوند. با در دسترس قرار دادن ابزارهای تحلیلیقدرتمند، Sup Tech این پتانسیل را دارا میباشد که نظارت بانکی محتاطانه را از یک فرآیند سنتی به یک فرآیند پیشرو و نوین تبدیل نماید. در عین حال، BIS اذعان مینماید که چنین ابزارهایی مسائل حقوقی و اخلاقی ناشناخت های را به همراه دارند که نمیتوان آنها را نادیده گرفت. در این بخش، خطرات و چالشهای دلهره آور مرتبط با هوش مصنوعی در Sup Tech در پرتو چشم انداز فنی-حقوقی این فناوری متحول کننده،مورد بررسی قرار خواهد گرفت. ناظران پیشرو نظام بانکی در سراسر جهان بر استفاده از فناوریهای نوین مانند هوش مصنوعی (AI) و یادگیری ماشینی (ML) برای افزایش کارایی و قابلیت های تحلیلی حوزه های نظارتی تاکید مینمایند. بانک مرکزی اروپا نیز بر لزوم بهره مندی از فناوری های نظارتی تاکید نموده و با توجه به اهمیت و حساسیت موضوع، یک مرکز Suptech اختصاصی ایجاد نموده است. با این حال، استفاده از فناوریهای مبتنی بر هوشمصنوعی در نظارت بانکی، سوالات و چالشهای پیچیده ای را در زمینه های حقوقی، قانونی، شفافیت و پاسخگویی، به ویژه برای بانکهای مرکزی، به عنوان نهادهای حاکمیتی که بر پایه حاکمیت قانون استوار میباشند، ایجاد می نماید.این مطالعه بررسی خواهد نمود که چگونه استفاده از سیستم های هوش مصنوعی برای تقویت حوزه های نظارتی، ممکن است بر حقوق افراد،تاثیر گذار باشد. برای این منظور، ابتدا مفهوم مدیریت هوشمند را در زمینه نظارت بانکی بررسی خواهیم کرد و سپس به بررسی چالش هایقانونی و حقوقی که به همراه خواهد داشت میپردازیم. از سویی دیگر به تحلیل دستاوردهای انجام نظارت بانکی با استفاده از هوش مصنوعیخواهیم پرداخت و بررسی میکنیم که چگونه ممکن است، ادغام هوش مصنوعی (AI) و یادگیری ماشینی (ML) در فرآیندها و رویه های نظارتی اثربخش باشند. با الهام از قانون پیشنهادی هوش مصنوعی اتحادیه اروپا، یک چارچوب مناسب برای تنظیم سیستم های هوش مصنوعی بر پایه مخاطراتپیشرو ایجاد خواهیم کرد که این چارچوب، شفافیت، تاثیرگذاری و پاسخگویی را در اولویت خود قرار میدهد تا اطمینان حاصل شود که نظارتبانکی مبتنی بر هوش مصنوعی در آینده، با اصول مدیریت هوشمند هماهنگ است. به طور کلی، این مطالعه به ادبیات رو به رشد در موردپیامدهای قانونی پذیرش هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی توسط ناظران موسسات مالی و بانکی میپردازد و بر اهمیت یک رویکرد متعادل کهاز حقوق افراد/جامعه حمایت کرده و در عین حال از مزایای پیشرفت فناوری نیز استفاده نماید، تاکید می نماید.

هوش مصنوعی، یادگیری ماشینی، نظارت بانکی، چالش های حقوقی، AI, Suptech