عرفان فلاحیان - دانشجوی ارشد مهندسی معماری دانشگاه هنر اصفهان

نظریه تولید فضای هانری لوفور را میتوان به عنوان انقلابی در سیر مفهوم پردازی های فضا به شمار آورد. لوفور با در نظر گرفتنامر روزمره در تبیین فضا، آن را به مفهومی پروبلماتیک بدل می کند که توسط جامعه تولید می شود و فضا را از تعریف منفعل وبیطرف اسبق آن خارج می نماید که در پژوهش فوق، ضمن بررسی آرای وی، به نمود نظریات لوفور در زمینه معماری پرداختهشده است. اگر معماری را هنر خلق فضا در نظر بگیریم، میتوان گفت دستاورد این هنر، فضا خواهد بود. فضایی که به صورتامری بدیهی در طراحی استفاده شده است و معماران کمتر به تبیین ساز و کارهای آن پرداخته اند. حال آنکه مطابق آرای هانریلوفور، فضا تولیدی اجتماعی تلقی می شود که نمود ساز و کارهای پیچیده سیاسی-اجتماعی در آن پدیدار می شود. بنابراین فضادیگر به مثابه ظرفی که در آن جای میگیریم یا اندازه اش را می سنجیم نیست، بلکه موضوعی سیاسی است که عنصر بنیادینکار معماران محسوب می شود. نتایج این پژوهش نشان می دهد فضا مطابق مفهوم پردازی های هانری لوفور به مثابه مرکزی برایفرآیند به هم پیوسته اجتماعی عمو می کند و کارکردی سیاسی در تامین منافع قدرت سیاسی دارد. در این راستا معماری به عنوانابزاری برای تولید این محصول اجتماعی (فضا)، امکان سلطه قدرت حاکم بر کاربران فراهم می آورد؛ بدین ترتیب که معماران باتصویر بازنمایی های فضا در ذهن خود، فضای فیزیکی یا پرکتیس های فضایی را تولید می کنند که در اختیار مصرف کننده قرارمی گیرد. با ادغام تجربه زیست مصرف کنندگان در فضاهای بازنمایی، بروز و ظهور هژمونی قادرت در زندگی روزمره نمایانمی شود و بدین ترتیب قدرت، سلطه خود را از طریق فضا بر کاربران اعمال می نماید.

فضا، تولید فضا، فضای معماری، گفتمان قدرت، هانری لوفور