جهاندار امیری - استادیار گروه روزنامه نگاری دانشکده ارتباطات و رسانه دانشگاه صداوسیما. jahandar.Amiri۵۵۳@gmail.com

عقلانیت ارتباطی، وضعیتی از ارتباط و مفاهمه است که بدون دخالت و نظارت نهادهای دولتی و برآمده از قدرت با گفتگوی انتقادی و سازنده، به فهم منافع و خیر مشترک منتج می­شود. فقدان سلطه، اجبار، وجود اختیار و آزادی، عملیاتی شدن از طریق زبان و مبتنی بودن بر فرهنگ و اخلاق از پیش شرط های عقلانیت ارتباطی است. هدف این پژوهش، بررسی و ارزیابی شبکه­های اجتماعی است که آیا بر آن ها، عقلانیت ارتباطی حاکم است یا موارد و مظاهر غیرعقلانی در آن ها بیشتر از عقلانیت است؟ روش انجام پژوهش، مصاحبه عمیق با رویکرد گراندد تئوری است که نتایج در مراحل مختلف به اساتید و کارشناسان آگاه به موضوع، ارجاع داده شده است. بر اساس یافته­ها، عملکرد شبکه­های اجتماعی بر مبنای مولفه های عقلانیت ارتباطی و پیش شرط های آن، تائید نشده و مواردی همچون ایجاد دسترسی، محدودیت و نظارت بر شبکه­های اجتماعی توسط دولت ها، وجود اخبار جعلی، فریبکاری، شایعه، جاسوسی و کاربرهای فاقد هویت یا با هویت جعلی، استفاده تروریست ها و کلاهبرداران از شبکه­های اجتماعی، تشویق به خودکشی، ناامنی، بحران­زایی و ناهنجاری های اخلاقی، رویکردهای احساسی، هیجانی، حاشیه اید و پوپولیستی به جای استدلال های منطقی، افراط­گرایی، فرقه­گرایی، تعصب های قبیله­ایی و قومی، استفاده از فن های جنگ روانی و تبلیغاتی، سیاست زدگی، قطبی­گرایی و استفاده­های ابزاری دلیلی بر نتیجه ذکر شده است.

حوزه عمومی, عقلانیت ارتباطی, شبکه های اجتماعی, جامعه شبکه ای