ام البنین سرگزی اول - دانشگاه ع. پ. زابل،
علیرضا بزی - دانشگاه ع. پ. زابل،

مقدمه : طرح درس زیربنای اصلی ساختار برنامه ریزی درسی است که تدوین و اجرای آن ازجمله فعالیت های ضروری نظام آموزشی به منظور ارتقاء کارایی و اثربخشی آموزش می باشد. این مطالعه با هدف بررسی میزان اجرای طرح درس های ارائه شده واحدهای اختصاصی رشته ی علوم آزمایشگاهی در دانشگاه علوم پزشکی زابل انجام می شود.روش اجرا: در این مطالعه توصیفی -مقطعی ۲۳۰ دانشجوی رشته علوم آزمایشگاهی دانشگاه علوم پزشکی زابل در دو مقطع کارشناسی پیوسته و ناپیوسته در نیم سال دوم تحصیلی ۹۷-۹۸ وارد مطالعه شدند.طرح درس ۱۸ عنوان اختصاصی به صورت کلامی و یا ازطریق ارائه ی اسلاید در اختیار دانشجویان قرارگرفت . بر مبنای مقیاس لیکرت ، برای گزینه های تطابق کامل ، زیاد، متوسط ، کم و بدون تطابق به ترتیب امتیازات ۱،۲،۳،۴،۵ در نظر گرفته شد. در مجموع تطابق در ۸ حیطه ارزیابی شد و نمره کلی تطابق توسط هر دانشجو شامل میانگین محاسبه شده برای ۸ آیتم در نظر گرفته شد. امتیازات بین ۱۲-۸، ۲۰-۱۳، ۳۰-۲۱، ۳۵-۳۱، ۴۰-۳۶ به عنوان بدون تطابق ، تطابق کم ، متوسط ، زیاد، و کامل در نظرگرفته شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار۱۶SPSSانجام گرفت .یافته ها: از بین ۲۳۰ دانشجوی علوم آزمایشگاهی ، ۱۸۹ دانشجو در مقطع کارشناسی پیوسته و ۴۱ دانشجو در مقطع کارشناسی ناپیوسته مشغول به تحصیل بودند. از این بین ، ۸۸ نفر پسر و ۱۴۲ نفر دختر بودند.مدرسان ۵ درس استادیار، ۹ درس مربی بودند و ۲ درس به صورت مشترک توسط یک مربی و یک استادیار ارائه شدند. در مجموع ۳ درس عملی و ۱۳ درس تئوری بررسی شدند. میانگین سنی ۸, ۵±۶,۲۲ بود .میانگین کلی تطابق ۲,۵±۵,۳۵ به دست آمد. به طور کلی ، تطابق کامل ، زیاد، متوسط و کم با فراوانی ۳,۶۱%، ۲,۲۲%، ۸,۱۴% و ۷,۱% مشاهده شدند . درمجموع ۸ حیطه (محتوی آموزشی ، روش آموزش ، وسایل کمک آموزشی ، تعامل با دانشجو، تکالیف ، ارزشیابی ، زمان بندی شروع و زمان بندی اتمام درس ) مورد بررسی قرار گرفتند. در مورد تطابق محتوای آموزشی ارائه شده با طرح درس ، ۸,۶۷% (۱۵۶ نفر) گزینه تطابق کامل و ۷,۲۱% (۵۰ نفر) گزینه تطابق زیاد را انتخاب کردند.همچنین در مورد روش آموزش ، استفاده از وسایل کمک آموزشی ، تعامل با دانشجو، تکالیف خواسته شده ، نحوه ارزشیابی ، زمان بندی شروع کلاس ، و نهایتا اتمام دوره کلاس به ترتیب ۴,۶۰% (۱۳۹ نفر)، ۹,۶۰% (۱۴۰ نفر)، ۱,۵۹% (۱۳۶ نفر)، ۵۷% (۱۳۱ نفر)، ۶,۵۹% (۱۳۷نفر)، ۶,۷۲% (۱۶۷ نفر)، ۲,۶۵% (۱۵۰ نفر) گزینه تطابق کامل را انتخاب کرده بودند. تنها ۳,۱% از دانشجویان در مورد تکالیف خواسته شده ، ۲,۲% در مورد نحوه ارزشیابی و ۷,۱% در مورد زمان بندی اتمام دوره کلاس بدون تطابق را انتخاب نمودند. در مورد هیچکدام از سوالات ، ارتباط معناداری با مقطع دانشجویان و محل اسکان یافت نشد. در مورد استفاده از وسایل کمک آموزشی (۰۰۱,۰؛(P<، ۶۵,۹%خانم ها و ۳۳,۶% از آقایان تطابق کامل را انتخاب کرده و در حیطه تکالیف خواسته شده (۰۲/۰(p=، ۶۳,۴% از خانم ها و ۳۲,۸% از آقایان تطابق کامل را انتخاب کردند. همچنین در حیطه زمان بندی اتمام دوره کلاس (۰۰۱/۰(p=، ۶۶% از خانم ها ۳۲% از آقایان تطابق کامل را گزارش نمودند. در مورد نوع درس ارتباط معنادرای در هریک از آیتم های محتوی درسی (۰۰۶/۰(p=، روش آموزش (۰۰۱/۰(p=،استفاده از وسایل کمک آموزشی (۰۰۱,۰؛(P<، تعامل با دانشجو(۰۰۱/۰(p=، تکالیف خواسته شده (۰۰۴/۰(p=، ارزشیابی (۰۰۳/۰(p=،زمان بندی شروع (۰۰۱/۰(p=، و زمانبندی اتمام کلاس (۰۰۱,۰؛(P<مشاهده گردید. ارتباط معناداری بین نوع ارائه درس ( تئوری یا عملی )و تطابق طرح درس یافت نشد. ارتباط معنادار با مرتبه مدرس مشاهده شد به طوری که بیشترین میزان تطابق کامل ۷۵% در دروس ارائه شده توسط مربیان گزارش شد (۰۰۱,۰؛.(P<بحث و نتیجه گیری : درمجموع برمبنای امتیاز محاسبه شده ، در مجموع تطابق بین طرح درس ها و شیوه عملی برگزاری کلاس در سطح بالا مشاهده شد. مهم ترین عوامل متاثر در تطابق شامل جنسیت ، نوع درس ، و مرتبه علمی مدرس بودند.