کتایون صداقتی زاده - دانشجوی ارشد دانشکده علوم زیستی، دانشگاه شهید بهشتی، اوین، تهران
شاهرخ پاشایی راد - هیات علمی دانشکده علوم زیستی، دانشگاه شهید بهشتی، اوین، تهران
رحیم غیورفر - تهیات علمی موسسه گیاه پزشکی ایران، ولنجک، تهران
مسعود شیدایی - هیات علمی دانشکده علوم زیستی، دانشگاه شهید بهشتی، اوین، تهران

به دلیل پراکندگی وسیع گونه Anacanthotermes vagans در استان گلستان، جمعیت های این گونه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بررسی های آماری نشان می دهد، سه کاراکتر M.H.index (نسبت بین طول آرواره بالا سمت چپ به طول سر تا قاعده آرواره بالا)، H.index (نسبت حداکثر عرض سر به طول سر تا قاعده آرواره های بالا) و W.PM (عرض پس چانه) هم در جمعیت موریانه های سرباز کوچک و هم در جمعیت موریانه های سرباز بزرگ کمترین ضریب تغییرات را دارا هستند. به منظور یافتن صفاتی که در جمعیت ها اختلاف معنی دار ایجاد کرده اند، آزمون واریانس تک عاملی (ANOVA) انجام گرفت. این نتایج نشان می دهد به غیر از دو کاراکتر L.H.S.M (طول سر تا قاعده آرواره های بالا) و H.INDEX (نسبت عرض سر به طول سر تا قاعده آرواره بالا) در بقیه کاراکترها بین جمعیت های موریانه های سرباز کوچک اختلاف معنی داری وجود دارد. در بین جمعیت های موریانه های سرباز بزرگ استان گلستان نیز دو صفت L.P (طول پیش گرده) و W.PM (عرض پس چانه) در بین جمعیت ها اختلاف معنی داری نشان می دهند (۰۵ /۰>P). در مرحله بعد تجزیه به عامل ها با استفاده از مولفه های اصلی انجام شد و پراکنش نقطه ای جمعیت ها بر اساس فاکتور اول و دوم رسم شد. با این روش، جمعیت های استان گلستان از جمعیت های خراسان تا حدودی جدا شدند. در نهایت برای بررسی قرابت بین جمعیت های مختلف گونه A.vagans و همین طور بررسی ارتباطات خویشاوندی این گونه با گونه های همجنس، درختچه های مربوطه به کمک روش تجزیه خوشه ای انجام پذیرفت. این بررسی نشان می دهد بیشترین نزدیکی و قرابت بین گونه های A. vagans و A.esmailii Ghayourfar وجود دارد.