حسن قهاری - دانشیار، گروه گیاه پزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام خمینی (ره)، شهرری، تهران، ایران

چکیده تغییرات فصلیجمعیت زنبورهای پارازیتوئید تخم سن گندم (Eurygaster integriceps Puton) در سه منطقه گرمسار (استان سمنان)، اسلام شهر (استان تهران) و ساوجبلاغ (استان البرز) مطالعه گردید. نه گونه پارازیتوئید شاملTrissolcus basalis (Wollaston, ۱۸۵۸)، T. djadetshkoi Rjachovsky, ۱۹۵۹، T. festivae (Viktorov, ۱۹۶۴)،T. grandis Thomson, ۱۸۶۱، T. rufiventris Mayr, ۱۹۰۸، T. semistriatus Nees, ۱۸۳۴، T. simoni Mayr, ۱۸۷۹، T. vassilievi Mayr, ۱۹۰۳از خانواده Scelionidae و Ooencyrtus telenomicida (Vassiliev, ۱۹۰۴) از خانواده Encyrtidae از مناطق مذکور جمع آوری شدند. بر اساس نمونه برداری ها، در منطقه گرمسار سه گونه T. semistriatus،T. grandisوT.rufiventrisجمع آوری شدند که حداکثر درصد پارازیتیسم دو گونه غالب T. semistriatus وT. grandis به ترتیب ۳۲/۲۸ و ۷۸/۳۹ در تاریخ ۱۵/۲/۱۳۹۳ بود. در منطقه اسلام شهر، پنج گونه شامل T. grandis، T. vassilievi، T. basalis، T. simoni و O. telenomicida به عنوان پارازیتوئیدهای تخم سن گندم جمع آوری گردیدند که از این میان، گونه T. grandis پارازیتوئید غالب تخم سن گندم در این منطقه بود. همچنین بالاترین درصد پارازیتیسم برای گونه مزبور به میزان ۷۲/۴۹ درصد در تاریخ ۱۹/۱/۱۳۹۳ تعیین گردید. در منطقه ساوجبلاغ چهار گونه T. vassilievi، T. rufiventris، T. djadetshkoi و T. festivae به­عنوان پارازیتوئیدهای تخم سن گندم جمع آوری شدند که از این میان دو گونه T. vassilieviو T. festivae به ترتیب با حداکثر پارازیتیسم ۵۶/۲۴ و ۳۷/۱۸ درصد به عنوان پارازیتوئیدهای غالب تخم سن گندم بودند. در رابطه با نسبت جنسی پارازیتوئیدهای فوق، میانگین درصد ماده های تولید شده در تمام مناطق نمونه برداری بیشتر از نرها بود.

واژه های کلیدی: درصد پارازیتیسم, نسبت جنسی, Encyrtidae, Scelionidae, Trissolcus