جعفر احسانی کناری - کارشناس صید اداره کل شیلات استان مازندران، بابلسر، مازندران
ابوالقاسم اسماعیلی فریونی - استادیار و عضو هیات علمی گروه شیلات، دانشکده علوم دامی و شیلات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، مازندران
مسعود فرخ روز لاشیدانی - استادیار و عضو هیات علمی گروه شیلات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان، لاهیجان، گیلان

چکیده اثرات استرس ناشی از حمل و نقل در مولدین ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) از استخرهای پرورش به کارگاه تکثیر در سه مقطع زمانی (شامل بلافاصله بعد از صید، ۲ ساعت لازم برای انتقال و ۲۴ ساعت بعد از قرارگیری در حوضچه­های آرامش) بر تغییرات مقادیر کورتیزول، گلوکز، استروئیدهای جنسی (تستوسترون و استرادیول) و فاکتورهای خونی با خون­گیری از ۳۰ قطعه مولد بررسی شد. نتایج نشان داد که کورتیزول در بعد از صید به سرعت افزایش (۶۲۵ نانوگرم بر میلی­لیتر) و به طور معناداری بعد از ۲۴ ساعت کاهش (۴۰۹ نانوگرم بر میلی­لیتر) یافت (۰۵/۰P). مقادیر تستوسترون و استرادیول در بین سه مرحله زمانی اختلاف معناداری نشان دادند؛ به طوری که بیشترین مقادیر آنها در زمان بلافاصله بعد از صید و با گذشت زمان روند کاهش معناداری داشتند (۰۵/۰P). همچنین، نگهداری ۲۴ ساعته مولدین در حوضچه­های آرامش سبب بهبود برخی از پارامترهای خونی گردید. بر اساس نتایج، حمل و نقل در مولدین کپور معمولی بر میزان کورتیزول، هورمون­های استروئیدی و برخی از پارامترهای خونی (مقادیر اریتروسیت­ها و هموگلوبین) اثرات منفی داشته و لذا اقدامات لازم در خصوص آرامش مولدین (حتی در انتقال کوتاه­ مدت) ضروری است.

استرس, جابه جایی, استروئیدهای جنسی, پارامترهای خونی, مولد