سیده زهرا فلاح شمسی - دانش آموخته کارشناسی ارشد، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان
حسین خارا - دانشیار گروه شیلات، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان

چکیده در روند تکثیر ماهی عوامل متفاوتی از جمله کیفیت و کمیت تخمک و اسپرم مولدین دخیل می باشند که در بحث کیفیت اسپرم فاکتورها و عواملی همچون pH، درصد تحرک، مدت زمان تحرک، تراکم و اسمولاریته موجود در پلاسمای اسپرم مورد بررسی قرار می گیرند. پژوهش حاضر در فروردین ماه ۱۳۹۰ در مرکز تکثیر وپرورش ماهیان استخوانی شهید انصاری رشت صورت پذیرفت. براساس نتایج به دست آمده میانگین و انحراف معیار پارامترهای اسپرم شناختی در ماهیان ۳ و ۴ ساله مورد بررسی به ترتیب اسمولاریته (۹/۱۱±۶/۳۲۹، ۹/۱۱±۴/۳۴۳ عدد)، اسپرماتوکریت (۴/۷±۲/۴۷، ۹۹/۲±۵/۴۴ عدد)، مدت زمان تحرک اسپرم (۸/۱۲±۵/۶۰،۱/۶±۳/۶۶ ثانیه)، درصد تحرک اسپرم  (۷/۶±۸۰، ۹/۳±۵/۸۳ درصد)، تراکم اسپرم (۸/۳۱۹۹۶۵۷±۱۷۸۲۸۷۵۰، ۵/۲۰۹۰۴۵۴±۱۸۰۰۰۰۰۰ میلی­مترمکعب) و pH اسپرم (۵۱/۰±۷۹/۷، ۲۶/۰±۶۱/۷) محاسبه شد. همچنین ارتباط بین اسمولاریته، درصد تحرک اسپرم، مدت زمان تحرک اسپرم و تراکم اسپرم با پارامترهای کارایی تکثیر مصنوعی (درصد لقاح و درصد تفریخ) مثبت و مستقیم ارزیابی  شد یعنی با افزایش عوامل اسپرم شناختی درصدلقاح و درصد تفریخ در ماهی سفید افزایش می­یابد و با کاهش این عوامل درصد لقاح و درصد تفریخ در ماهی سفید کاهش می­یابد.

اسپرم شناختی, کارایی تکثیر, ماهی سفید