ژاله احمدی - کارشناس ارشد، برنامه ریزی درسی، گروه علوم تربیتی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران
علی زینالی - دانشیار گروه روان شناسی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش میانجی متغیرهای استرس تحصیلی، کیفیت خواب و اهمال کاری تحصیلی در رابطه علی اعتیاد به شبکه های اجتماعی با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی انجام شده است. این پژوهش توصیفی از نوع مطالعات همبستگی است. جامعه آماری پژوهش همه دانش آموزان دبیرستان های ارومیه شامل ۲۰۴ دانش آموز دختر و ۱۵۶ دانش آموز پسر بودند که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه اعتیاد به شبکه های اجتماعی تورل و سورنکو (۲۰۱۲)، پرسش نامه اهمال کاری تحصیلی سولومون و راث بلوم (۱۹۸۴)، پرسش نامه استرس تحصیلی سان، دون، هو، خو (۲۰۱۱)، پرسش نامه کیفیت خواب پیتزبورگ (۱۹۸۹) و برای پیشرفت تحصیلی از معدل ترم قبل استفاده شد. داده ها به کمک همبستگی پیرسون و تحلیل معادلات ساختاری تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که اعتیاد به شبکه های اجتماعی از طریق ایجاد اهمال کاری تحصیلی، کاهش کیفیت خواب و افزایش استرس تحصیلی، بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان اثر غیر مستقیم و منفی دارد. اعتیاد به شبکه های اجتماعی، با ایجاد تعلل ورزی زیاد، موجب افزایش اهمال کاری در دانش آموزان می شود؛ همچنین سپری کردن زمان طولانی در این شبکه ها، موجب کاهش کیفیت خواب می شود که هر دوی این عوامل به نوبه خود باعث ایجاد استرس تحصیلی می شود و موجبات افت تحصیلی را فراهم کند.

اعتیاد به شبکه های اجتماعی, پیشرفت تحصیلی, اهمالکاری تحصیلی, استرس تحصیلی, کیفیت خواب