مهدی جودی - نویسنده مسئول، دانشکده کشاورزی مشگین شهر، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران. رایانامه: joudi@uma.ac.ir

هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین نسبت طول دوره بعد از گرده­افشانی به قبل از گرده­افشانی و نحوه ارتباط آن با عملکرد دانه در گندم بود.روش پژوهش: این پژوهش در شرایط فاریاب و در قالب طرح لاتیس ساده و با دو تکرار اجرا شد. تعداد ۸۱ رقم گندم در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی مغان موردمطالعه قرار گرفتند. طول مراحل نموی ارقام برحسب درجه روز رشد محاسبه گردید.یافته ­ها: نتایج نشان داد مقدار درجه روز رشد کاشت- گرده­افشانی بین ۱۵۸۴-۱۲۸۷، کاشت- رسیدگی فیزیولوژیک بین ۲۲۶۵-۲۰۷۶ و گرده­افشانی تا رسیدگی فیزیولوژیک بین ۸۴۷-۶۴۴ درجه روز رشد متغیر بود. میانگین ارقام نشان داد از کل درجه روز رشد، ۶۵ درصد مربوط به کاشت- گرده افشانی و ۳۵ درصد مربوط به گرده افشانی- رسیدگی فیزیولوژیک بود. به عبارتی دیگر نسبت طول دوره بعد به قبل از گرده­افشانی ۵۴/۰ بود. زمانی که ارقام به صورت جداگانه بررسی گردید، مشخص شد که نسبت طول دوره بعد به قبل از گرده­افشانی بین ۴۳/۰ تا ۶۳/۰ متغیر است. بررسی رگرسیونی نشان داد که ارتباط بین نسبت طول دوره بعد به قبل از گرده­افشانی و عملکرد دانه به صورت تابع درجه دوم می­باشد. به طوری که افزایش نسبت طول دوره بعد به قبل از گرده­افشانی تا ۵۷/۰ باعث افزایش عملکرد دانه شد. در نسبت های بین ۶۱/۰-۵۷/۰ عملکرد دانه ثابت و در نسبت­های بالاتر از ۶۱/۰، عملکرد دانه کاهش یافت.نتیجه ­گیری: بر اساس نتایج حاصله، باید یک تعادلی بین طول دوره بعد و قبل از گرده­افشانی در گندم وجود داشته باشد تا حداکثر عملکرد دانه حاصل شود.

رسیدگی فیزیولوژیک, عملکرد دانه, گندم, نسبت طول دوره بعد به قبل از گرده افشانی