محسن نظری - استادیار دانشگاه تهران
اصغر مبارک - کارشناس ارشد اقتصاد

بهره وری در کنار سایر عوامل یکی از تعیین کنده های رشد اقتصادی می باشد و سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه یکی از عوامل موثر بر بهره وری عوامل تولید در کشورها می باشد. هدف اصلی این مقاله بررسی نقش هزینه های تحقیق و توسعه (R&D) در افزایش بهره وری کل عوامل تولید در سطح کدهای دورقمی صنایع مختلف ایران می باشد. به این منظور از داده های مقطعی کدهای دورقمی صنایع (ISIC) برای ۹ فعالیت صنعتی طی سال های (۸۷- ۱۳۷۴) استفاده شده است.  برای تصریح مدل اقتصادسنجی علاوه بر هزینه های تحقیق و توسعه، متغیرهایی مثل نسبت موجودی سرمایه به تولید، درجه باز بودن اقتصاد، نرخ موثر ارز ، سهم مالکیت بخش خصوصی، نیروی انسانی متخصص، مواد مصرفی خارجی و سودآوری صنایع به عنوان متغیرهای اثرگذار بر بهره وری کل صنایع ایران با استفاده از روش داده های ترکیبی استفاده شده است.  نتایج حاصل از مطالعه حاکی از آن است که در دوره مطالعه، سرمایه انسانی متخصص، نسبت سرمایه به تولید، سودآوری، سهم مواد مصرفی خارجی، باز بودن اقتصاد، مالکیت خصوصی، نرخ ارزبا دو وقفه و هزینه های تحقیق و توسعه با سه وقفه ، بر بهره وری کل عوامل تولید در صنایع مختلف تاثیر مثبت داشته اند که بیشترین تاثیر را سهم مالکیت خصوصی داشته است.بیشترین تاثیر هزینه های R&D در بهره وری مربوط به صنایع محصولات شیمیایی، نفت،لاستیکی،پلاستیکی و محصولات فلزی فابریکی ،ماشین آلاتو تجهیزات بوده است.

بهره وری کل عوامل تولید, هزینه های تحقیق و توسعه, سرمایه انسانی, بنگاههای خصوصی, نرخ ارز موثر