Zahra Jafari - Department of Neurisciences, University of Welfare and Rehabilitation Sciences, Tehran, Iran.
Hossein Karimi
Alihossein Sazmand
Saeed Malayeri

هدف: برتری دستی، بارزترین عدم تقارن رفتاری در انسان است. اصطلاح برتری دستی به دست برتر یا به عدم تقارن عملکرد در اعمال دستی اشاره دارد. در مطالعه حاضر، مقایسه شیوع چپ دستی در بین دانش آموزان طبیعی و ناشنوا، تاثیر سن، جنسیت، و توصیه به استفاده از دست راست در اعمال تک دستی بر برتری دستی، فراوانی افراد چپ دست در خانواده دانش آموزان، تاثیر برتری دستی بر توانایی زبان انگلیسی و بررسی دیدگاه افراد جامعه نسبت به چپ دستان، مد نظر بود. روش بررسی: مطالعه مقطعی- مقایسه ای حاضر از طریق تکمیل پرسشنامه، با استفاده از مقیاس برتری دستی ادینبورگ روی ۳۸۰ نفر دانش آموز طبیعی با انتخاب احتمالی و ۳۸۰ نفر ناشنوای شدید یا عمیق حسی- عصبی مادرزادی با انتخاب غیر احتمالی و هدفمند در محدوده سنی ۱۸-۱۲ سال در شهر تهران صورت گرفت. به جز کم شنوایی در دانش آموزان ناشنوا، افراد مورد مطالعه ، هیچ گونه بیماری یا مشکل نورولوژیک تایید شده ای نداشتند. برای تعیین میزان و نوع کم شنوایی، به پرونده وضعیت شنوایی دانش آموزان و تایید شنوایی شناس مدارس ناشنوایان، استناد شد. یافته ها: در مطالعه حاضر، شیوع چپ دستی در دانش آموزان طبیعی %۹/۷ و در ناشنوایان %۱۰/۳ و بسیار به یکدیگر نزدیک بود، و بین آنها تفاوت معناداری وجود نداشت (P=۰/۹۰۱, z=-۱/۲۴). در هر دو گروه دانش آموزان طبیعی و ناشنوا، اگرچه شیوع چپ دستی در پسران بیش از دختران بود، اما جنسیت و سن بر نتایج به دست آمده تاثیری نداشت (P>۰/۰۵). توصیه خانواده و یا معلمان به استفاده از دست راست، در دانش آموزان طبیعی ۱۶ درصد و در دانش آموزان ناشنوا ۰/۵ درصد بود و هیچ گونه توصیه اکید یا سخت گیری در این زمینه، اعمال نشده بود. فراوانی افراد چپ دست، در خانواده دانش آموزان طبیعی (%۲۲/۶) نسبت به دانش آموزان ناشنوا (%۱۳/۲) بالاتر و این اختلاف از لحاظ آماری معنادار بود (P=۰/۰۰۳, Z=-۲/۹۷۶). در هر دو گروه دانش آموزان طبیعی و ناشنوا، بین راست دستان و چپ دستان در امتیازات زبان انگلیسی، تفاوت معناداری وجود نداشت (P>۰/۰۵). همچنین، در بررسی دیدگاه افراد جامعه نسبت به چپ دستان، بین دو گروه دانش آموزان طبیعی و ناشنوا، تفاوت معناداری مشاهده نشد (P=۰/۵۴۱, Z=-۰/۶۱۱). نتیجه گیری: شیوع چپ دستی در بررسی حاضر، به شیوع آن در آمریکای شمالی و اروپای غربی نزدیک بود و با آمار برخی کشورهای آسیایی تفاوت قابل توجهی را نشان داد. مشابهت مقادیر شیوع چپ دستی در دانش آموزان طبیعی و ناشنوا، فرضیه پرویک در خصوص عدم شکل گیری «برتری گوش راست» در ناشنوایان مادرزاد را تایید نکرد.

Handedness, Normal student, Congenitally deaf person, Edinburg inventory, برتری دستی, دانش آموز طبیعی , ناشنوای مادرزاد, مقیاس ادینبورگ