رضا سعیدی - گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران.
محمدمهدی ضرابی - گروه مهندسی علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران.
داود بابائی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مهندسی علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران.

در این پژوهش، اثر شوری آب آبیاری و محلول پاشی سالیسیلیک اسید بر عملکرد گیاه موسیر رقم بومی قزوین بررسی شد. تیمارهای شوری آب در چهار سطح (S۱) ۲، (S۲) ۴، (S۳) ۶ و (S۴) ۸ دسی زیمنس بر متر و تیمارهای سالیسیلیک اسید در چهار غلظت (A۱) ۰، (A۲) ۵/۰، (A۳) ۱ و (A۴) ۲ میلی مولار اعمال شد. آزمایش به صورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملا تصادفی و با سه تکرار، در محیط گلخانه اجرا شد. مقدار رطوبت خاک به صورت روزانه اندازه گیری شد و برنامه ریزی آبیاری بر اساس آن انجام شد. نتایج نشان داد که تنش شوری باعث کاهش جذب آب توسط گیاه و کاهش وزن غده موسیر شد. اما کاربرد سالیسیلیک اسید موجب بهبود وضعیت رطوبتی گیاه و افزایش عملکرد غده­ها در شرایط تنش شوری شد. تیمار A۴ غلظت ایده آل سالیسیلیک اسید برای تولید حداکثر محصول در سطوح مختلف تنش شوری بود. به طوری که کاربرد دو میلی مولار سالیسیلیک اسید در سطوح شوری S۱، S۲، S۳ و S۴ به ترتیب باعث افزایش عملکرد تر غده ها به میزان ۶/۱۱%، ۳۲%، ۴۰% و ۹۱% در مقایسه با عدم کاربرد سالیسیلیک اسید (A۱) شد. پاسخ عملکرد خشک غده به تبخیر-تعرق نشان داد که با افزایش تنش شوری، درصد کاهش عملکرد بیش از درصد کاهش تبخیر و تعرق بود. اما مصرف سالیسیلیک اسید باعث کاهش حساسیت عملکرد خشک غده نسبت به تنش شوری شد، به ­طوری که از تیمار S۱ تا S۴ مقدار ضریب واکنش عملکرد (Ky) بین ۱/۰۱- ۱/۶۲ (در تیمار A۱)، ۰/۹۳- ۱/۳ (A۲)، ۰/۴۸- ۱/۰۹ (A۳) و ۰/۳۱- ۰/۹۷ (A۴) برآورد شد. اثر سالیسیلیک اسید بر میزان بهره ­وری آب در شرایط تنش شوری بین ۲/۱۳-۱/۱۴ (در تیمار A۱)، ۲/۱۵-۱/۶۸ (A۲)، ۲/۲۶-۲ (A۳) و ۲/۳۸-۲/۱۹ (A۴) کیلوگرم بر مترمکعب محاسبه شد. نتایج نشان داد که در صورت استفاده از آب­های لب ­شور برای آبیاری گیاه، کاربرد سالیسیلیک اسید باعث افزایش بهره وری آب خواهد شد. بر اساس این نتایج، در شرایط نبود منابع آب باکیفیت برای آبیاری، برای مقابله با اثرات زیان بار تنش شوری بر عملکرد محصول، محلول پاشی سالیسیلیک اسید روی گیاه راه کاری مناسب خواهد بود.

بهره وری آب, شوری خاک, ضریب واکنش عملکرد, گیاه دارویی