سحر اسکندری - دانشجوی دکتری،گروه اقتصاد، دانشکده علوم کشاورزی و صنایع غذایی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
یعقوب زراعت کیش - دانشیار گروه اقتصاد، دانشکده علوم کشاورزی و صنایع غذایی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول).
رضا مقدسی - دانشیار گروه اقتصاد، دانشکده علوم کشاورزی و صنایع غذایی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
جعفر عزیزی - دانشیار گروه اقتصاد، دانشکده علوم کشاورزی و صنایع غذایی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

افزایش بهره وری، کاهش شدت انرژی استفاده مناسب و موثر از منابع تولید است. هدف تحقیق حاضر بررسی اثرات شوک های ناشی از منابع تولید اعم از سرمایه، نیروی کار و انرژی (قیمت برق وقیمت فرآورده های نفتی) بر شدت انرژی بخش کشاورزی می باشد. در این مطالعه ابتدا بهره وری انرژی در بخش کشاورزی با استفاده از شاخص بهرهوری جزیی محاسبه شده و سپس مهمترین عوامل موثر بر بهرهوری انرژی در بخش کشاورزی با استفاده از الگوی خودرگرسیون برداری (VAR) و داده های سالیانه طی دوره سی ساله ۱۳۹۵-۱۳۶۵ و داده های مورد نیاز از ترازنامه انرژی وزارت نیرو و مرکز آمار ایران گردآوری شد. نتایج نشان داد که شوک ناشی از سوی متغیرهای دستمزد واقعی نیروی کار به ازای هر واحد انرژی با دو وقفه مثبت، متوسط موجودی سرمایه به ازای هر واحد انرژی، مصرف انرژی و قیمت برق دارای تاثیرات مثبت همراه با نوساناتی مثبت بر بهره وری انرژی بخش کشاورزی داشته اند. همچنین متغیر قیمت فرآورده های نفتی با نوسانات منفی ولی در بلندمدت با روندی ثابت و معنی داری بر بهره وری انرژی در بخش کشاورزی تاثیرگذار بوده است به گونه ای که باعث بهبود بهره وری شده اند. این بخش به دلیل محدودیت وکمیابی منابع انرژی وافزایش قیمت آن و به منظور بهینه سازی مصرف انرژی و کاهش شدت آن در بخش کشاورزی باید راهکارهای مختلفی از جمله صرفه جویی در استفاده از انرژی های فسیلی و به کارگیری انرژی های نو را مدنظر قرار دهد.

بهره وری انرژی, سرمایه, نیروی کار, مدل خودرگرسیون برداری, بخش کشاورزی