لیلا سلیمانیان - دانشجوی دکتری، گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی، دانشگاه آزاداسلامی واحد کرج، کرج، ایران
فاطمه محمدی شیرمحله - استادیار، گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، کرج، ایران
جاوید پیمانی - استادیار، گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، کرج، ایران
مرضیه غلامی توران پشتی - استادیار، گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهربابک، شهربابک، ایران
ناهید هواسی سومار - استادیار، گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، کرج، ایران

زمینه و هدف: بیماری دیابت یکی از مشکلات مزمن پزشکی با گسترش بسیار سریع درجهان است. این بیماری مربوط به افزایش قند خون در افراد است. جهت کنترل قند خون بیماران تشویق آنها به خود مراقبتی ضروری است.در سالهای اخیر بیماری کرونا بر سلامت جسمانی و روانشناختی افراد تاثیر زیادی گذاشته است که همین عامل منجربه کاهش توان خودمراقبتی بیماران دیابتی شده است. هدف از پژوهش حاضر بررسی مقایسه ای اثربخشی درمان شناختی رفتاری و درمان مبتنی بر شفقت بر خودمراقبتی و اضطراب کرونا در بیماران دیابتی بود.روش بررسی:این مطالعه با طرح نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش بیماران دیابتی عضو انجمن دیابت همدان در سال ۱۴۰۰ بودند. تعداد ۴۸ نفر از این بیماران با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و با روش تصادفی ساده در سه گروه قرار گرفتند. برنامه درمان شناختی - رفتاری و برنامه درمان مبتنی بر شفقت به مدت ۸ جلسه (هفته ای دو بار به مدت ۹۰ دقیقه) اجرا شد و گروه کنترل هیچ گونه مداخله ای دریافت نکرد.ابزار گردآوری داده ها شامل اضطراب کرونا ویروس (۱۳۹۸) و پرسش نامه خودمراقبتی بود. داده ها با استفاده ازنرم افزار آماری Spss-۲۵ و روش تحلیل کواریانس چندمتغیری تحلیل شدند.یافته ها:درمان متمرکز بر شفقت رفتارهای خودمراقبتی را در بیماران مبتلا به دیابت به طور معناداری افزایش داد (P<۰/۰۵).درمورد اضطراب کرونا هم درمان متمرکز بر شفقت و هم درمان شناختی رفتاری موجب کاهش معنادار اضطراب ابتلا به کرونا شداما شواهدی برای تفاوت معنادار بین اثربخشی این دو درمان در اضطراب ابتلا به کرونا مشاهده نشد (P>۰/۰۱).نتیجه گیری:نتایج این پژوهش نشان داد که درمان مبتنی بر شفقت در افزایش رفتارهای خودمراقبتی و کاهش اضطراب کرونا موثرتر از درمان شناختی رفتاری بوده است. باتوجه به نتایج این پژوهش درمانگران و متخصصان سلامت می توانند از درمان مبتنی بر شفقت جهت افزایش بهبود جسمی و روان شناختی بیماران دیابتی به ویژه کنترل قند خون و افزایش رفتارهای خودمراقبتی استفاده کنند.

درمان شناختی رفتاری، شفقت، خودمراقبتی، کرونا، دیابت