بهرام ناصری - گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی
سویل نوروزی نیا - گروه گیاه پزشکی، دانشکده ی کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
سید علی اصغر فتحی - گروه گیاه پزشکی، دانشکده ی کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
هوشنگ رفیعی دستجردی - گروه گیاه پزشکی، دانشکده ی کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

لمبه ی گندم Trogoderma granarium (Everts)  یکی از مهم ترین آفات محصولات انباری به ویژه دانه­ های گندم در ایران و برخی از کشورهای جهان می باشد. در این پژوهش، اثر هفت ژنوتیپ مختلف گندم شامل ارقام حیدری، آفتاب، گاسکوژن، کوهدشت و تیرگان و لاین­ های N-۹۱-۹ و N-۹۲-۱۹ روی زیست­ شناسی و پارامترهای جدول زندگی دوجنسی لمبه ی گندم در دمای ۱±۳۳ درجه سلسیوس، رطوبت نسبی ۵±۶۵ درصد و دوره ی نوری ۱۴ ساعت روشنایی و ۱۰ ساعت تاریکی بررسی شد. نتایج نشان داد که طولانی ترین دوره ی رشدی قبل از بلوغ حشره روی لاینN-۹۱-۹ و ارقام حیدری و آفتاب بود. نرخ خالص تولیدمثل (R۰) از ۰۳/۹ نتاج روی N-۹۲-۱۹ تا ۱۳/۳۴ نتاج روی گاسکوژن متغیر بود. کمترین نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r) روی ارقام حیدری و آفتاب و لاین­ های N-۹۱-۹ و N-۹۲-۱۹ بود. نتایج به ست آمده از این پژوهش نشان دهنده ی نامناسب بودن ارقام حیدری و آفتاب و لاین­ های N-۹۱-۹ و N-۹۲-۱۹ نسبت به سایر رقم ­های مورد آزمایش برای نشوونما و افزایش جمعیت لمبه ی گندم بود. از این ژنوتیپ ­ها می­ توان به عنوان منابعی از مقاومت، در برنامه ­های مدیریتی لمبه ی گندم استفاده کرد.

دوره­ی زندگی, رقم گندم, جدول زندگی, لمبه ی گندم