جواد لامعی هروانی - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی زنجان
خشنود علیزاده دیزج - موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور

به منظور ارزیابی عملکرد کمی و کیفی ماشک گل خوشه ای در کشت خالص و مخلوط با جو  و تریتیکاله، آزمایشی  به مدت دوسال (۸۷-۱۳۸۵) در ایستگاه تحقیقات دیم خدابنده انجام گرفت. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با ۹ تیمار در چهار تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل کشت خالص ارقام جو، تریتیکاله، ماشک گل خوشه ای و کشت مخلوط این گیاهان با نسبت های ۳:۱ ، ۱:۱ و ۱:۳ بودند. کشت مخلوط به صورت درهم و با روش جایگزینی انجام گردید. در نتایج حاصل از تجزیه واریانس مرکب داده ها، اثر سال، تیمار و اثر متقابل تیمار × سال بر میانگین صفات عملکرد علوفه تر، ماده خشک، نیتروژن و پروتئین خام در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. با وجود عدم تفاوت معنی دار بین کشت خالص دو گیاه جو و تریتیکاله، بیشترین مقادیر عملکرد علوفه تر (۴۹/۵ تن در هکتار)، ماده خشک (۳۶/۲ تن درهکتار)  و پروتئین خام  (۷/۱۷۸ کیلو گرم در هکتار) از کشت خالص جو  بدست آمد. مقادیر کلیه صفات مورد مطالعه در کشت مخلوط ماشک گل خوشه ای با جو ، بیشتر از کشت مخلوط ماشک گل خوشه ای با تریتیکاله در نسبت های مشابه بودند. در بین تیمارهای مورد بررسی، نسبت کشت مخلوط ۷۵% جو با  ۲۵% ماشک گل خوشه ای با میانگین تولید ۴۸/۲ تن در هکتار ماده خشک، ۳/۲۰۲ کیلوگرم در هکتار پروتئین خام و مقدار ۵۱/۱ در نسبت برابری زمین، مناسب ترین ترکیب کشت برای شرایط دیم زنجان انتخاب گردید.