صابر الهی - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مهاباد، مهاباد، ایران
اسمعیل نبی زاده - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مهاباد، مهاباد، ایران
عزیز مجیدی - بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران
محمود پوریوسف - گروه میکروبیولوژی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ارومیه، ارومیه، ایران

به منظور بررسی اثر گلایسین بتائین و عناصر روی و بور بر عملکرد و جذب عناصر غذایی دانه نخود تحت شرایط دیم، آزمایشی طی سال زراعی ۱۳۹۸ به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان مهاباد انجام شد. عوامل آزمایشی شامل: مصرف خاکی سولفات روی در دو سطح (مصرف ۴۰ کیلوگرم در هکتار روی و عدم مصرف روی)، محلول پاشی اسید بوریک در سه سطح (عدم مصرف، مصرف سه کیلوگرم در ۱۰۰۰ لیتر آب در دو مرحله قبل و بعد از گلدهی) و محلول پاشی گلایسین بتائین در سه سطح (عدم مصرف، مصرف ۸۸/۱ گرم در یک لیتر در دو مرحله قبل و بعد از گلدهی) بود. نتایج نشان داد مصرف عنصر بور و گلایسین بتائین در مرحله قبل و بعد از گلدهی اثر افزایشی بر وزن دانه در بوته، وزن صد دانه، قند محلول، نیتروژن دانه و پروتئین دانه داشت. بیشترین عملکرد دانه با ۱۴۸۹ کیلوگرم در هکتار مربوط به تیمار عدم مصرف روی و کاربرد همزمان گلایسین بتائین و بور در مرحله بعد از گلدهی بود. بیشترین درصد جذب روی دانه (۱۷/۵۴ درصد) مربوط به مصرف گلایسین بتائین بعد از گلدهی و عدم مصرف روی و بور بود. در این پژوهش اثر بور بر افزایش قند محلول جهت تعدیل شرایط خشک دیم موثرتر از گلایسین بتائین بود. بر اساس نتایج کلی با کاربرد بهینه عنصر بور و در حالت ترکیبی با گلایسین بتائین می توان تا حدودی اثر تنش خشکی را در مرحله زایشی در مناطق دیم تعدیل نمود.

"پروتئین دانه", "تغذیه", "عملکرد", "قند محلول", "نخود دیم"