رضا محمدی - موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، معاونت سرارود، سازمان تحقیقات،آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران
رضا حق پرست - موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، معاونت سرارود، سازمان تحقیقات،آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران
مهدی گراوندی - موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، معاونت سرارود، سازمان تحقیقات،آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران
فرشید محمودی - موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، معاونت سرارود، سازمان تحقیقات،آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران
خداداد یارکرمی - مرکز خدمات کشاورزی قلعه شاهین، مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان سرپل ذهاب، سرپل ذهاب، ایران
بهزاد شهسواری - مرکز خدمات کشاورزی سراب نیلوفر، مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان کرمانشاه، کرمانشاه، ایران

در این پژوهش به منظور نمایش ظرفیت زراعی و پتانسیل لاین­های جدید و ارقام داخلی و خارجی معرفی شده در مزارع زارعین به بهره­برداران و شناسایی سازگارترین ژنوتیپ­ها در شرایط کشت بدون شخم، تعداد ۲۶ لاین و رقم داخلی و خارجی گندم دوروم انتخابی از برنامه اصلاحی گندم دوروم موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور به همراه دو رقم شاهد محلی گندم در پایگاه نوآوری پروژه امنیت غذایی ایران-ایکاردا در شرایط بی­خاکورزی در منطقه نیمه­گرمسیری سرپل­ذهاب در استان کرمانشاه در سال زراعی ۹۷-۱۳۹۶ مورد ارزیابی قرار گرفتند. در طول اجرای آزمایش عملکرد دانه و خصوصیات مختلف آگرو-فیزیولوژیک ارقام و لاین­ها مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگین برای صفات مورد بررسی نشان داد که اختلاف معنی­داری بین ژنوتیپ­های مورد بررسی از لحاظ عملکرد دانه و ویژگی های آگرو-فیزیولوژیک وجود دارد. میانگین عملکرد ژنوتیپ­های مورد بررسی از ۳۲۷ کیلوگرم در هکتار (ژنوتیپ شماره G۲۳) تا ۹۲۶ کیلوگرم در هکتار (ژنوتیپ شماره G۱۶) متغیر بود و ژنوتیپ­های برتر دارای افزایش عملکرد بین ۶ تا ۵۱% نسبت به شاهد آزمایش بودند. در مجموع بر اساس درصد برتری عملکرد دانه لاینهای مورد بررسی نسبت به شاهد و سایر خصوصیات آگرو-فیزیولوژیک و امتیاز زراعی، ۶ ژنوتیپ گندم دوروم شامل ژنوتیپ­های G۲۴، G۲۱، G۷،  G۱۸، G۱۶ و G۲۵ برتر از شاهد منطقه بودند. از خصوصیات بارز این ژنوتیپ­های برتر در شرایط دیم عملکرد دانه و وزن هزار دانه بیشتر، زودگلدهی، میزان سبزینگی و شاخص پوشش گیاهی (NDVI) بیشتر و دمای کانوپی خنک­تر بود.

گندم دوروم, کشاورزی حفاظتی, صفات آگرو-فیزیولوژیک, شرایط دیم