مهناز محمدفام - Department of Biotechnology,Maragheh branch, Islamic Azad University, Matagheh, Iran
صابر گلکاری - Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Maragheh, Iran
بهزاد صادق زاده - Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Maragheh, Iran

گندم، یکی از گیاهان مهم زراعی ایران و جهان، از جنبه های گوناگون غذایی و اقتصادی حائز اهمیت می باشد. شناسائی تنوع آللی ژن های کنترل کننده نیاز بهاره سازی در ارقام و لاین های مختلف گندم، امکان تعیین تیپ رشد، پیش بینی سطح تحمل سرما و سازگاری ژنوتیپ های مختلف گندم را به اقلیم ها و مناطق هدف فراهم می سازد. در سطح مولکولی طول دوره ورنالیزاسیون در ارقام گندم به طور عمده به وسیله مکان های ژنی (VRN-۱، VRN-۲وVRN-۳) تعیین می­شود. در گندم هگزاپلویید ژن های( Vrn) برای تیپ رشد بهاره در فرم غالب و برای تیپ زمستانه در فرم مغلوب همراه با اثرات اپی­استاتیک عمل می کنند. در این تحقیق تنوع آللی موجود در مکان های ژنی (VRN-۱ و VRN-B۳) در ۵۰ ژنوتیپ گندم نان با استفاده از ۹ جفت آغازگر اختصاصی تعیین شد. آلل های غالب  Vrn-B۱,Vrn-D۱)و Vrn-B۳) به­ترتیب با فراوانی (٪۵۸، ٪۲۲ و ٪۹۰( شناسایی شدند. همچنین آلل های مغلوب vrn-B۱, vrn-D۱)وvrn-B۳)  به­ترتیب با فراوانی (٪۴۲، ٪۷۸ و ٪۱۰) شناسایی شدند. در مکان ژنی (VRN-A۱) آلل Vrn-A۱c)) با فراوانی ۵۸٪، آلل (Vrn-A۱b) با فراوانی۲۶٪، آلل (Vrn-A۱a) با فراوانی۱۴٪ و آلل (vrn-A۱) با فراوانی ۲٪ دارای کمترین فراوانی بود. این تحقیق تنوع اللی قابل ملاحظه ای را در مکان های ژنی کنترل کننده ورنالیزاسیون و تحمل سرما در ژنوتیپ­های گندم دیم مورد بررسی نشان داد که اطلاعات حاصل در جهت تجمیع الل های مطلوب برای تولید لاین های سازگار به شرایط اقلیمی در مناطق هدف مورد بهره برداری قرار خواهد گرفت.

Wheat, Vernalization, spring growth habit, winter growth habit, VRN-۱ and VRN-B۳