جلال حامدی قولقاسم - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، واحد میانه، دانشگاه آزاد اسلامی، میانه، ایران
بهزاد صادق زاده - موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران
ناصر محبعلی پور - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، واحد میانه، دانشگاه آزاد اسلامی، میانه، ایران

کم جذبی فسفر در رشد و عملکرد ژنوتیپ و ارقام جو در خاک های آهکی در شرایط دیم محدودیت عمده ای در تولید جو ایجاد می کند و باعث کاهش عملکرد و کیفیت محصول می گردد. لذا برای ارزیابی تنوع ژنتیکی در بین ژنوتیپ های جو از نظر جذب و تجمع فسفر در ساقه و بذر و تاثیر این صفات بر صفات موفوفیزیولوژیک موثر در افزایش عملکرد دانه، تعداد ۱۰۰ ژنوتیپ جو مشتمل بر ارقام محلی، اصلاح شده و لاین های بومی جو در مزرعه و بصورت دیم بررسی شدند. آزمایش با دو تیمار فسفر در قالب طرح لاتیس مربع در موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور اجرا گردید. بین ژنوتیپ ها برای صفات غلظت و محتوای فسفر در بوته و بذر و نیز تمامی صفات مورفوفیزیولوژیک اختلاف آماری معنی دار وجود داشت. بعلاوه، دامنه تغییرات تمامی صفات مورد مطالعه بسیار زیاد بود که نشانگر وجود تنوع ژنتیکی بسیار زیاد بین ژنوتیپ ها می باشد. بین صفات غلظت و محتوای فسفر در بوته با غلظت و محتوای فسفر در بذر همبستگی مثبت و معنی داری مشاهده شد. محتوای فسفر در بذر نیز با عملکرد دانه و وزن دانه همبستگی مثبت و معنی داری داشت. بعلاوه، بین وزن دانه با عملکرد نیز همبستگی مثبت و معنی داری وجود داشت. بطور خلاصه از نتایج این تحقیق وجود تنوع ژنتیکی برای جذب فسفر در بین ژنوتیپ و ارقام جو استنتاج می شود. همچنین نتایج نشان می دهد جذب و تجمع بیشتر فسفر در برخی از ژنوتیپ ها، موجب افزایش عملکرد و تجمع فسفر در دانه گردید.

تنوع ژنتیکی, کارائی فسفر, تنش خشکی, جو زراعی