هادی خرسندی - Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research Education and Extension (AREEO), Maragheh, Iran
غلامرضا ولی زاده اوصالو - Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research Education and Extension (AREEO), Maragheh, Iran
داود صادق زاده اهری - Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research Education and Extension (AREEO), Maragheh, Iran
یداله فرایدی - Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research Education and Extension (AREEO), Maragheh, Iran

این تحقیق به منظور بررسی اثرات میزان های مختلف و نحوه مصرف کود نیتروژن بر عملکرد ‍‍‍ژنوتیپ های نخود دیم در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه بلوک های کامل تصادفی با ۱۲ تیمار در سه تکرار طی دو سال زراعی(۹۳-۱۳۹۱) اجرا شد. فاکتور A شامل ‍ژنوتیپ های نخود شامل a۱=ILC۴۸۲ ، آزادa۲=، آرمانa۳= و فاکتور B سطوح و نحوه مصرف کود نیتروژن شامل بدون مصرف کودb۱=، مصرف ۲۰ کیلوگرم در هکتار کود نیتروژنb۲= همزمان با کاشت بصورت شروع کننده و جایگذاری در زیر بذر، محلول پاشی ۲%b۳= و ۴%b۴= کود اوره در زمان گلدهی بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد عملکرد ژنوتیپ های مختلف نخود به طور معنی داری متفاوت بودند. ژنوتیپ ILC۴۸۲ با تولید ۱۱۹۱ کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد را به خود اختصاص داد و کمترین عملکرد مربوط به رقم آرمان با ۹۹۴ کیلوگرم در هکتار بود. ژنوتیپ ها در روش های مختلف مصرف نیتروژن عملکردهای متفاوتی تولید کردند به طوری که با مصرف ۲۰ کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار در زمان کاشت و بصورت شروع کننده، ژنوتیپ ILC۴۸۲ به مقدار ۷۷ کیلوگرم، رقم آزاد ۱۶۵ کیلوگرم و رقم آرمان ۱۵۹ کیلوگرم در هکتار عملکرد بیشتری نسبت به تیمار بدون مصرف کود تولید نمودند. رقم آرمان در مصرف کود نیتروژن بصورت محلول پاشی ۲% نسبت به سایر سطوح و روش مصرف کود، بیشترین عملکرد را به خود اختصاص داد. از این مطالعه استنباط می شود ارقام در روش های مختلف مصرف عملکرد های متفاوتی دارند. در رقم آزاد و ژنوتیپ ILC۴۸۲ مصرف در زمان کاشت و در رقم آرمان مصرف کود بصورت محلول پاشی عملکرد را افزایش دادند.

yield, spraying, Chickpea, Dryland, nitrogen