خشنود علیزاده - گروه زراعت، واحد ملکان، دانشگاه آزاد اسلامی، ملکان، ایران
موسی ارشد - گروه زراعت، واحد ملکان، دانشگاه آزاد اسلامی، ملکان، ایران

ارقام متحمل به سرمای گلرنگ میتوانند بعنوان یک محصول پاییزه در مناطق دیم سردسیر ایران مورد استفاده قرار گیرند. بمنظور ارزیابی ظرفیت تحمل سرما در درون مواد ژنتیکی بومی کشور، ۵۶ ژنوتیپ انتخابی از توده های بومی مناطق مختلف ایران، تحت شرایط کنترل شده و نیز شرایط طبیعی مزرعه در زمستان۱۳۹۲ و ۱۳۹۳ مورد بررسی قرار گرفتند. در شرایط کنترل شده، میزان بقای گیاهک های خوگرفته به سرما بعد از۱۲ الی ۲۰ ساعت در معرض انجماد ارزیابی شد به نحوی که تا رسیدن به دمای C°۱۹- ، هر ساعت ۲ درجه از دما بصورت پیوسته کاسته می شد. در آزمایش مزرعه ای در شرایط طبیعی نیز بعد از آبیاری در پاییز گیاهک ها در مرحله دو برگی کامل در معرض سرمای زمستان قرار گرفتند. در هر دو شرایط بین ژنوتیپ ها یک تنوع وسیعی از لحاظ تحمل سرما وجود داشت. میزان بقا در شرایط کنترل شده بعد از ۱۲ ساعت در دمای C°۳- برابر ۰ تا ۱۰۰ و بعد از ۱۲ ساعت در دامنه ۰ تا ۲۰% بود. درصد سبز در مزرعه برای تمام لاین ها در پاییز کامل بود ولی سطح سبز کرت ها در بهار و بعد از خسارت زمستان از ۱  تا ۹۰ درصد تغییرات نشان داد. مقدار ضریب همبستگی بین دمای مرگ ۵۰% از گیاهک ها (LT۵۰) و اکثر خصوصیات مورد بررسی در مزرعه، منفی بود که نشان از موازی بودن نتایج آزمایش در شرایط کنترل شده با نتایج مزرعه داشت. در نهایت بر اساس نتایج این پژوهش، ژنوتیپ های متحمل به سرما جهت مطالعات بیشتر انتخاب شدند.

دیم سردسیر, گلرنگ, یخبندان, تنش