علی محمد طرزی - مربی امور آموزشی دانشگاه تربیت معلم سبزوار
مهسا فاضل - کارشناس ارشد اصلاح نباتات

زیره سبز گیاهی است مزروعی که در مناطق مختلف ایران مخصوصا استان های خراسان رضوی و جنوبی؛ استان سمنان؛ استان مرکزی؛ آذربایجان؛ کرمان و فارس کشت می شود. از بذر یا میوه زیره سبز برای خوشبو کردن غذا؛ رفع ناراحتی های گوارشی مخصوصا در کودکان؛ تهیه داروها؛ صنایع شیرینی و نان و غیره استفاده می شود. از نظر اقتصادی منبع بسیار مهمی برای کشاورزان به حساب می آید. زیره سبز نیاز آبی کم و مراحل رشد نسبتا کوتاهی دارد و به علت شور بودن بسیاری از زمینهای زراعی و هچنین آبهای مورد استفاده برای کشاورزی؛ بررسی شوری بر جوانه زنی بذور زیره سبز اهمیت فراوانی دارد. کشت بذر وازیته های مختلفی از جمله سبزوار؛ بیرجند؛ کاشمر؛ طبس؛ تربت حیدریه؛ کرمان 1؛ کرمان 2؛ شیراز1؛ شیراز2 صورت گرفت. غلظت های نمک کلرور سدیم عبارت از 0 ؛ 50 ؛ 100 ؛ 150 و 200 میلی مولار بودند. بذرها پس از استریل شدن با هیپوکلریت سدیم به مدت 15 دقیقه در محیط آب و آگار کشت گردیدند. همچنین بذرها در داخل خاک و در درون ماسه نیز کشت گردیدند. بذرها پس از یک هفته جوانه زدند و اندازه گیری ها پس از هفته دوم و سوم صورت گرفت. بررسی ها نشان می دهد شوری موجب کاهش جوانه زنی بذر زیره سبز در تمام تیمارهای شوری و در تمام واریته ها می شود؛ به صورتی که از تیمار شوری 100 میلی مولار به بالا میزان جوانه زنی به کمتر از 25% می رسد. همچنین بررسی ها نشان از تفاوت در واریته های مختلف از نظر تحمل شوری را دارد؛ به صورتی که برخی از تیمارها مثل کرمان 1؛ شیراز 1؛ طبس و سبزوار جوانه زنی در تمام تیمارها از صفر تا 200 صورت می کیرد. رد صورتی که در سایر واریته ها جوانه زدند رد غلظت های نمک بالاتر از 150 میلی مولار صورت نمی گیرد. در رابطه با طول اندام هوایی نیز اندازه گیری ها نشان می دهد که طول اندازه هوایی با افزایش کاهش می یابد به صورتی که در شرایط بدون نمک میانگین طول اندام هوایی در تمام واریته ها بیشتر از شرایط دارای نمک مخصوصا از تیمار 150 بیشتر یم باشد. همچنین اندازه گیری از بیشتر بودن طول اندام هوایی در واریته های کرمان 1 و سبزوار در شرایط شوری نسبت سایر رقم ها دارد.

زیره سبز، دانه رست، شوری، جوانه زنی