فرزانه دشتی - گروه آموزشی علوم سیاسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه پیام نور، آبادان، ایران.
حدیث باقری نیا - علوم سیاسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران.

ایران معاصر، به لحاظ مبارزات استقلال طلبانه و آزادی خواهانه، کشمکش های داخلی و خارجی و حضور قدرت های بزرگ، تاریخ پر تلاطمی را پشت سر گذاشت؛ اما دوران صدارت محمد مصدق به سبب حوادث غیرمترقبه ای که در پی آن دوران رخ داد، دوره بسیار مهم تاریخ ایران معاصر به شمار می روند. به جهت اهمیت موضوعی این دوره، نظریات متعددی در مورد علت شکست این مقطع وجود دارد در این پژوهش سوال اصلی این است که محمد مصدق، تا چه اندازه در کنش سیاسی خود روندهای دموکراتیک را بازتاب داده است. برای نیل به این هدف از مدل تلفیقی روش تحلیلی– تاریخی و روش هرمونتیک اسکینر استفاده شده است. فرضیه پژوهش این است؛ مصدق از دموکراسی لیبرال هدایت شده پیروی کرد اما بافتار سیاسی شکننده مانع تحقق دموکراسی خواهی وی شد. تحلیل نهایی این پژوهش آن است که بافتار سیاسی این دوره ضعیف بوده است و ضعف ریشه ای جامعه مدنی مهم ترین دلیل شکست آموزه های دموکراسی خواهی او شد.

کنش سیاسی, مصدق, دموکراسی, ایران, جامعه مدنی