علی محمودی عالمی - استادیار دانشگاه غیرانتفاعی مارلیک نوشهر، مازندران، ایران
مهرناز اخوان بزاز - دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ هنر ایران باستان دانشگاه غیرانتفاعی مارلیک نوشهر، مازندران، ایران

پوشاک به عنوان یکی از مهمترین ملزومات بشر در طول دوران متمادی همواره با الگو و طراحی دوخت و تزیینات خود، حامل پیامهای فرهنگی و اعتقادی بوده است. اهمیت این عنصر فرهنگی سبب انجام مطالعات وسیعی در قالب دورهها و تمدنهای مختلف شده است. از تمدن های باشکوه ایران را میتوان به دوره اشکانیان و ساسانیان اشاره داشت. شاید بتوان گفت البسه اشکانی نسبت به دوران هخامنشیان از تعدد بیشتری در طراحی برخوردار شد که میتوان یکی از دلایل اساسی آن را سیر تکامل در صنعت و هنر نساجی ایرانیان دانست. از ویژگیهای مطالعات پوشاک، ضرورت نگرش چندبعدی از زوایای علوم گوناگون به آن است. علومی چون جامعه- شناسی، انسانشناسی، زیباییشناسی، تاریخ، تاریخ هنر و باستانشناسی و ... اما به دلیل نابودی سریع پارچه ها و بقایای ناچیز برجایمانده از دوران باستان، توان ارائه اطلاعات از چگونگی فرم، طرح و شکل و شمایل آن را دارا نبوده است. نقوش آثار برجای مانده از این دوران، این امکان را در اختیار ما قرار دادهاند تا آنها را بهتر مورد مطالعه قرار دهیم. یکی از مجموعه هنر های برجای مانده از این دوران هنر فلزکاری است، اشکانیان و ساسانیان صنعت فلزکاری را به اوج کمال رساندند و نمونههای بسیاری از سینیها و ظروف برجسته کاری با نقشهای متنوع که از آنان برجای مانده است. هدف از این پژوهش، مطالعه و بررسی پوشاک اشکانی در مقایسه با پوشاک عصر ساسانی با تکیه ظروف فلزین است. پرسش اصلی این پژوهش، پوشاک بانوان اشکانی و ساسانی از لحاظ طرح چگونه با یکدیگر قابل تطبیق هستند؟ پوشاک اشکانی نسبت به ساسانی به لحاظ طرح و نقش و نماد از یکدیگر متمایز است. این پژوهش بر اساس هدف از نوع تحقیقات بنیادی و بر اساس ماهیت و روش از نوع تحقیقات تطبیقی-تاریخی است. چگونگی گردآوری اطلاعات در این پژوهش به روش اسنادی )کتابخانه ای( است که براساس آن کلیه منابع و شواهد تاریخی مورد مطالعه و فیشبرداری قرار گرفته است.

طرح و نقوش، پوشاک، اشکانی، ساسانی.