اعظم علیان - دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی پارچه و لباس، دانشکده هنر، معماری و شهرسازی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
سیدعلی مجابی - استادیار گروه هنر، دانشکده هنر، معماری و شهرسازی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

کشور ایران به واسطه ی موقعیت جغرافیایی، در میان تمدن های باستان از لحاظ تاریخ تمدن جایگاه ویژه داشته و دارد؛ این منطقه پیوسته در تعامل و تقابل با جوامع بشری دور و نزدیک بوده و با تکیه بر غنای فرهنگی و میراث به جای مانده در ابعاد بسیاری مورد توجه و بررسی پژوهشگران بوده است. در این میان دو سلسله اشکانی و ساسانی نقش موثری بر فرهنگ، پوشاک و سایر هنرها بر جای گذاشتند. بنابراین این تحقیق برای بررسی نظریات ذکر شده به این پرسش پرداخته است که انواع الگو، برش و دوخت استفاده شده در لباس مجسمه های مردان و زنان باقی مانده از دو عهد اشکانی و ساسانی چه تفاوت هایی با هم دارند؟ جهت حصول به پاسخ این پرسش؛ این تحقیق تحلیلی بوده و در آن به بررسی فرم خطی پیراهن، شلوار، شال کمر و یقه ها پرداخته شده است. براساس بررسی های انجام شده در این پژوهش مشخص شد بین پوشاک زنان و مردان دوره اشکانی در قلمرو شرقی و غربی و پوشاک زنان و مردان ساسانی در قلمرو شرقی و غربی از نظر نوع پیراهن، شلوار، شال کمر و یقه در اکثر تن پوش ها تطابق وجود دارد، فقط اینکه برخی از پوشاک مجسمه های اشکانی متاثر از هنر یونانی و تعدادی از آنان مطابق سلیقه های محلی و بومی خود می باشد. نکته اینکه مدل لباس مردان در هر دو دوره با توجه به موقعیت اجتماعی آن ها در اجرای مراسم تشریفات سلطنتی، بخشیدن منصب ها و تشریفات مذهبی در برابر آتشگاه، جنگ، شکار و ... با یکدیگر فرق دارند، به گونه ای که در بین لباس مردان اشکانی عمدتا با ایجاد بریدگی و گشادی در شلوار ها و در عهد ساسانی در دامن تونیک ها قابل مشاهده است. در لباس بانوان آذین های لباس، سبک کمربند، روسری و... نشان از سطح منزلت اجتماعی آنان دارد. در کل با توجه به مقایسه های انجام شده میان پوشاک زنان و مردان، مشخص شد پوشاک زنان و مردان اشکانی و ساسانی در قلمرو شرقی و غربی در بین برخی تن پوش ها ( شلوار- پیراهن- شال کمر و یقه) مشابه هم می باشد.

اشکانیان، ساسانیان، الگو، برش، دوخت