رجبعلی وثوقی مطلق - استادیار گروه تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد

در دوره ی حکومت معزالدوله بر عراق که از سال ۳۳۴ تا ۳۵۶ها.ق به مدت بیست و دو سال طول کشید بدون اغراق یکی از دل مشغولی های اساسی در زمینه ی سیاست خارجی، موضوع برخورد با دولت حمدانیان بوده است. زیرا حمدانیان همواره به عنوان یک قدرت نیرومند و تجزیه طلب، حکومت وی را تهدید می کردند. چنانکه در بسیاری موارد روابط طرفین با نوعی تخاصم و دشمنی توام بود. لشکرکشیهای مکرر معزالدوله به قلمرو حمدانیان با مرکزیت موصل، در سالهای ۳۳۴، ۳۳۷، ۳۴۷ و۳۵۳ ها.ق گواه روشنی بر این مدعاست. این در حالی بود که هر دو دولت مدعی تشیع بوده و از لحاظ اعتقادی از یک مرام مشترک پیروی می کردند. با بررسی تاریخ روابط دو دولت، می توان دریافت که مطامع سیاسی همواره بر اهداف مذهبی ترجیح داشته و مذهب نتوانسته پیوند دوستی را تحکیم بخشد. از آنجا که دوران حکومت معزالدوله یکی از ادوار حساس در روابط دو دولت مزبور به شمار می رود، مقاله ی حاضر برآن است تا علل اصلی و پیامدهای حاصل از این مناسبات را ریشه یابی نماید.

آل بویه, حمدانیان, معزالدوله, ناصرالدوله, تجزیه طلبی