مریم تیموری - نویسنده مسئول، استادیار، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
طاهره علی زاده - کارشناس پژوهشی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
یعقوب ایران منش - دانشیار، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری، شهرکرد، ایران
محمد حسین صادق زاده حلاج - کارشناس پژوهشی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
مهدی پورهاشمی - دانشیار، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

تخریب جنگل ها سبب تخریب خاک به عنوان اساس حیات بوم سازگان های زمینی می شود، بنابراین پایش و ارزیابی روند تغییرات در طی زمان می تواند با ارائه اطلاعات علمی مانع از تخریب خاک و آسیب این بوم سازگان ها شود. در این پژوهش، ویژگی های شیمیایی و زیستی خاک در دو رویشگاه بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl) به نام های چری و مورز در استان چهارمحال و بختیاری بررسی شد. پس از جمع آوری نمونه های خاک از عمق صفر تا ۱۰ سانتی متری در سال های ۱۳۹۸ و ۱۴۰۰، ویژگی های شیمیایی و زیستی آن ها اندازه گیری شدند. نتایج مربوط به رویشگاه چری حاکی از افزایش معنی دار مقدار چهار متغیر کربن آلی، ماده آلی، تنفس برانگیخته و پتانسیل نیتریفیکاسیون در سال دوم پایش نسبت به سال اول بود. افزایش این متغیرها را می توان به دلیل تنوع گونه ای زیادتر، درصد تاج پوشش بیشتر و حفاظت نسبی رویشگاه چری دانست. در رویشگاه مورز فقط هدایت الکتریکی و وزن خشک خاک، تغییر معنی داری را در سال دوم نسبت به سال اول نشان دادند که می تواند ناشی از کاهش بارندگی و چرای دام باشد. به نظر می رسد که روند تغییرات مثبت در رویشگاه چری سبب بهبود کیفیت برخی از ویژگی های خاک شده است. به طورکلی، مدیریت مبتنی بر حفاظت از رویشگاه های زاگرس با تاثیر مثبت خود بر ویژگی های زیستی و شیمیایی خاک می تواند نقش قابل توجهی در سلامت درختان بلوط که با معضل زوال بلوط درگیر هستند، داشته باشد.

پایش, پتانسیل نیتریفیکاسیون, تنفس پایه, حفاظت, کربن آلی