مریم مصلحی - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان هرمزگان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بندرعباس، ایران
سینا بهروزی خورگو - دانشجوی دکتری مدیریت محیط زیست، گروه محیط زیست، واحد بندرعباس، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرعباس، ایران
اصغر بیژنی - دانشجوی دکتری علوم و مهندسی محیط زیست، گروه محیط زیست، واحد بندرعباس، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرعباس، ایران
محمود آباده - نویسنده مسئول، مربی پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان هرمزگان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بندرعباس، ایران
حسین پرورش - استادیار گروه محیط زیست، واحد بندرعباس، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرعباس، ایران
آژیر خلیل آریا - استادیار گروه محیط زیست، واحد بندرعباس، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرعباس، ایران

با وجود نیاز اولیه بذر ها و نهال های حرا (Avicennia Marina (Forssk.) Vierh.) به نیم‎سایه، تعداد نهال‎ها در زیر تاج درختان این گونه در جنگل های مانگروی استان هرمزگان بسیار اندک است. بدین منظور در پژوهش پیش رو، اثرات بازدارندگی احتمالی در برگ ها و ریشه های هوابر درختان مادری حرا بر ویژگی های رویشی نهال‎های این گونه در شرایط گلخانه بررسی شد. پس از جمع‎آوری بذر‎ها از درختان مادری سالم و کشت آن‎ها در شهریور ۱۳۹۹، بذر‎ها با تیمارهای صفر، ۰۵/۰، یک و دو درصد عصاره های برگ و ریشه آبیاری شدند. پس از شش ماه، ویژگی های رویشی و زی توده نهال های حرا در تیمارهای مختلف اندازه‎گیری شدند و با استفاده از تجزیه واریانس دوطرفه و آزمون دانکن بررسی شدند. براساس نتایج به دست آمده، بیشینه رویش قطری (۵۸/۵ میلی متر)، رویش ارتفاعی (۲۷/۲۹ سانتی متر)، طول ریشه (۷۳/۲۷ سانتی متر)، تعداد برگ (۵۸/۱۴ عدد) و وزن تر ریشه (۶۵/۵ گرم) متعلق به نهال های شاهد بود. همچنین، در این نهال ها و تیمار دو درصد عصاره های برگ و ریشه به ترتیب بیشینه و کمینه وزن خشک ریشه (۰۲/۱ و ۷۷/۰ گرم)، وزن تر ساقه (۷۷/۱۲ و ۵۹/۱۰ گرم)، وزن خشک ساقه (۵۴/۳ و ۹۳/۲ گرم)، آب ریشه (۶۲/۴ و ۲۹/۳ گرم) و آب ساقه (۲۳/۹ و ۶۶/۷ گرم) مشاهده شد. بررسی اثرات متقابل اندام و غلظت عصاره نشان داد که عصاره دو درصد برگ بر وزن تر و آب ریشه، اثر کاهشی معنی داری نسبت به تیمارهای دیگر داشت. به طورکلی، افزایش غلظت عصاره های برگ و ریشه درختان مادری سبب تشدید اثرات بازدارندگی آن ها بر ویژگی های رویشی نهال‎های حرا شد، بنابراین پیشنهاد می شود که هنگام واکاری و احیای جنگل‎های مانگرو، نهال ها با فاصله از تنه درختان کاشت شوند.

دگرآسیبی, رویش ارتفاعی, زی‎توده, مانگرو