سیدیوسف عرفانی فرد - Associate Prof., Department of Remote Sensing and GIS, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran
افروز چناری - M.Sc., Department of Natural Resources and Environment, College of Agriculture, Shiraz University, Shiraz

برهم کنش های درون و بین گونه ای درختان، یکی از فرایندهای مهم در ایجاد ساختار مکانی جوامع گیاهی در مناطق نیمه خشک است که می تواند در مدیریت و احیا پوشش گیاهی این مناطق به کار رود، بنابراین پژوهش پیش رو با هدف بررسی الگوی مکانی بنه (.Pistacia atlantica Desf) و بادام (.Amygdalus spp) و شناسایی برهم کنش آن ها در جنگل تحقیقاتی بنه استان فارس انجام شد. در دو قطعه نمونه با ابعاد ۱۵۰ × ۱۵۰ متر مربع، موقعیت مکانی ۷۹۸ پایه از دو گونه به همراه دو قطر عمودبر هم تاج آن ها اندازه گیری شد. شکل های تک و دومتغیره تابع های g، O-ring، D و kmm برای تشریح الگوی مکانی این گونه ها استفاده شدند. نتایج با تایید ناهمگنی توزیع گونه ها نشان دادند که بنه، انبوهی کمتر و میانگین مساحت تاج بیشتری داشت. همچنین، بنه و بادام در کپه های آمیخته قرار داشتند، اگرچه برهم کنش مثبت همگونه ها قوی تر از دگرگونه ها بود. در مقیاس کوچک، تجمع افراد همگونه نزدیک ‎به دوبرابر تجمع افراد دگرگونه بود. برهم کنش مثبت همگونه ها باعث بروز رقابت درون گونه ای شدید شد که بر اندازه مساحت تاج همگونه، اثر منفی معنی دار داشت (۰/۵ > p ) و مقدار آن در بادام بیشتر از بنه (در فاصله سه متری همگونه، مساحت تاج بادام ۶۰ درصد و بنه ۲۰ درصد کمتر از میانگین) بود. به طور کلی، این پژوهش نشان داد که در منطقه مورد مطالعه بین بنه و بادام، رابطه همیاری وجود دارد که می تواند به دلیل اثر تسهیل کنندگی بین آن ها باشد. نتایج کمی این پژوهش را می توان در اقدامات جنگل شناسی مانند درخت کاری به کار برد.

Conspecific, Facilitation, heterospecific, mark correlation function