بهلول عباس زاده - موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
محمدرضا اردکانی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج
محمدحسین لباسچی - موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
معصومه لایق حقیقی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس

مرحله جوانه زنی به شدت تحت تاثیر عوامل محیطی بویژه دما و رطوبت قرار دارد. به منظور بررسی وضعیت جوانه زنی بذر اکوتیپ های کافوری جمع آوری شده از رویشگاه های اراک، همدان و شهر کرد، این تحقیق در شرایط آزمایشگاهی و با استفاده از فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در 3 تکرار در سال 1389 در موسسه تحقیقات جنگلهاو مراتع اجرا گردید. تیمارها شامل بذر اکوتیپ ( اراک، همدان و شهر کرد)، دما (10 و 25 و 35 درجه سانتیگراد) و خشکی 0 (شاهد) و2- و 4- و 6- و 8- و 10- و 12- بار پتانسیل اسمزی) بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین رویشگاه ها، دماها و غلظت های پلس اتیلن گلایکول از لحاظ درصد جوانه زنی، طول ساقه چه، طول ریشه چه، نسبت ریشه چه به ساقه چه، شاخص بنیه بذر و شاخص جوانه زنی در سطح یک درصد اختلاف آماری وجود داشت. مقایسه میانگین رویشگاه ها نشان داد که کمترین درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، طول ساقه چه، طول ریشه چه، شاخص بنیه بذر، شاخص جوانه رین به ترتیب با میانگین 43/06% و 1/12 عدد در روز ، 4/09 میلیمتر، 11/6 میلیمتر، 7/89 و 6/9، رویشگاه اراک داشت. مقایسه میانگین اثر دما بر خصوصیات جوانه زنی نشان داد که بیشترین درصد جوانه زنی (53/7%)، سرعت جوانه زنی،(1/35 عدد در روز)، طول ساقه چه (6/42 میلیمتر)، طول ریشه چه (18/61 میلیمتر)، نسبت ریشه چه به ساقه چه (2/94)، شاخص بنیه بذر (15/99) و شاخص جوانه زنی (9/88) را دمای 25 درجه سانتیگراد داشت . مقایسه میانگین اثر پلی اتیلن گلایکول بر خصوصیات جوانه زنی نشان داد که بیشترین درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، شاخص بنیه بذر و شاخص جوانه زنی را تیمارهای شاهد و 2- بار داشتند. بیشترین طول ساقه چه را تیمار شاهد، بیشترین طول ریشه چه و نسبت ریشه چه به ساقه چه را تیمار 8- بار داشت. با توجه به نتایج حاصل، کافوری گیاه مقاوم به خشکی بوده و تغذیه پایه مادری در افزایش درصد جوانه زنی تاثیر مثبت داشت.

کافوری، رویشگاه، جوانه زنی، خشکی، پلی اتیلن گلایکول