نجمه ولی زاده زارع - دانشگاه علوم پزشکی مشهد، خراسان رضوی، ایران
ملیحه خلیلی نیا - دانشگاه علوم پزشکی مشهد، خراسان رضوی، ایران
نیره حشمتی - دانشگاه علوم پزشکی مشهد، خراسان رضوی، ایران

مقدمه: بار عوارض شیمی درمانی در سالمندان به علت بروز سندرم های سالمندی افزایش می یابد و کنترل عوارض شیمی درمانی را سختترمی کند. آموزش به بیماران سالمند تحت شیمی درمانی و مراقبین، بخش جدانشدنی از مراقبت های پرستاری است. این پژوهش باهدفتعیین تاثیر برنامه آموزشی مبتنی بر تلفن همراه بر بار عوارض ناشی از شیمی درمانی سالمندان و بار مراقبتی مراقبین انجام شد.مواد و روش ها: این مطالعه کارآزمایی بالینی دو گروهه تصادفی در بیمارستان امام رضا (ع) ، امید و مرکز شیمی درمانی رضا بر روی ۹۰سالمند مبتلا به سرطان دستگاه گوارش و مراقبین آنها از تاریخ اپریل ۲۰۲۱ تا جولای ۲۰۲۱ انجام شد. تصادفی سازی به صورت روشبلوک بندی ساده بود. پس از نصب اپلیکیشن آموزشی کموتراپی، گروه مداخله ۱ ماه تحت آموزش با این اپلیکیشن قرار گرفتند. محتویبرنامه آموزشی مبتنی بر تلفن همراه شامل مصرف داروها، رژیم غذایی و عوارض دارویی آنها بود. قبل از شروع دوره دوم، پس از دورهچهارم و یک ماه پس از اتمام دوره چهارم شیمی درمانی، میزان بار عوارض شیمی درمانی و بار مراقبتی مراقبین با تکمیل پرسشنامه های بارعوارض آندرسون و بار مراقبتی زاریت در دو گروه کنترل و مداخله اندازه گیری شدند. آنالیز داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS.۲۵ انجامشد.یافته ها: میانگین سن مراقبین مورد مطالعه در گروه مداخله ۰ / ۱۲ ± ۴ / ۴۲ و در گروه کنترل ۵ / ۱۰ ± ۵ / ۴۳ سال بود. ۴۶ مراقب در گروهکنترل و ۴۷ نفر در گروه مداخله شرکت کردند. در گروه مداخله ۳۰ نفر ۸ / ۶۳ درصد و در گروه کنترل ۲۲ نفر ۸ / ۴۷ درصد از سالمندانمورد مطالعه زن بودند. نتایج نشان داد بار عوارض شیمی درمانی در سالمندان قبل از مداخله ۳ / ۳۲ ± ۸ / ۱۲۸ و بلافاصله بعد ۲ / ۱۹ ± ۶ / ۷۳و یک ماه بعد ۱ / ۱۸ ± ۴ / ۴۲ بود که آزمون آنالیز واریانس با اندازه های تکراری تفاوت معنی دار نشان داد p<۰/۰۰۱ . همچنین در بینمراقبین نمره بار مراقبتی قبل از مداخله ۷ / ۱۸ ± ۵ / ۴۴ و بلافاصله بعد ۸ / ۱۳ ± ۵ / ۳۳ و یک ماه بعد ۲ / ۱۱ ± ۰ / ۲۴ بود که در نتیجه آزمونفریدمن تفاوت معنی دار نشان داد p<۰/۰۰۱نتیجه گیری: با توجه به تاثیر مثبت و معنادار برنامه آموزشی مبتنی بر تلفن همراه بر بار عوارض شیمی درمانی سالمند و بار مراقبتیمراقبین سالمندان مبتلا به سرطان دستگاه گوارش و همچنین راحت و بدون عارضه بودن و قابل اجرا بودن این برنامه، استفاده از آن برایبیماران تحت شیمی درمانی جهت مدیریت بهتر توصیه می شود.

آموزش مبتنی بر تلفن همراه، بار مراقبتی، بار عوارض، شیمی درمانی، سالمند، مراقب، سرطان گوارش