زهرا سوکی - دکتری بهداشت باروری، دانشگاه علوم پزشکی کاشان، کاشان، اصفهان
خدیجه شریفی - مرکز تحقیقات پرستاری تروما، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی کاشان
زهرا تقربی - مرکز تحقیقات پرستاری تروما، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی کاشان

مقدمه: با توجه به افزایش امید به زندگی و رشد فزاینده جمعیت زنان یائسه سالخورده، مسائل متعدد مرتبط با یائسگی از دیدگاه بهداشتیحائز اهمیت است. یکی از شایع ترین مشکلات زنان در سنین یائسگی، تغییر در عملکرد جنسی می باشد که کیفیت زندگی را نیز تحت تاثیرقرار می دهد. پژوهش مروری حاضر با هدف ارزیابی امورات جنسی (عملکرد، رضایت و اختلالات) در زنان سالمند یائسه انجام شد.مواد و روش ها: مطالعه مرور سیستماتیک بر اساس سرچ مقالات انگلیسی و فارسی چاپ شده در بانک های اطلاعاتی، Scopus ،PubMed ، Web Of Science ، Science Direct و Google Scholar و پایگاه های داخلی شامل Scientific Information Database ، Iranmedex و Magiran از سال ۲۰۰۰ تا ژانویه ۲۰۲۳ انجام شد. کلیدواژه های فارسی "زن، یائسگی، امورات جنسی،سالمند" و در پایگاه های خارجی با عبارت های، Women ، Menopause ، Elderly ، Sexual Issue/Affairs و معادله ای MeSHآن با همه ترکیبات احتمالی (استفاده از عملگرهای OR و AND ( انجام شد. مقالات کمی، مقطعی و توصیفی در مورد مسائل جنسی زنانیائسه توسط ۲ )در برخی موارد ۳ ( پژوهشگر مستقل استخراج گردید. در سرچ اولیه ۳۱۹ مقاله بدست آمد و در نهایت ۲۸ مقاله بر اساسمعیارهای ورود انتخاب شد. برای ذخیره و جداسازی مقالات از نرم افزار End Note و برای نقد مقالات از ابزار STROBE استفاده شد.یافته ها: بر اساس یافته های مطالعات متعدد اکثر زنان یائسه سالمند رضایت و عملکرد جنسی نامطلوب داشته و درصد قابل توجهی از اینگروه در سنین سالمندی اختلالات عملکرد جنسی اثرگذار بر کیفیت زندگی را تجربه کرده بودند. عواملی چون افزایش دفعات ازدواج همسر،کاهش رضایتمندی از ازدواج، مشکلات سایکولوژیک و روانشناختی، کمبود دانش جنسی، حضور عوامل استرس زا در حوزه های مختلفزندگی، سبک زندگی نادرست، برخی ویژگی های فردی و اجتماعی نظیر سطح تحصیلات و ارتباط صمیمی با همسر، مصرف مدیریت نشدهبرخی داروها، عوارض بیماری های مزمن، رزیم غذایی و ورزش با امورات جنسی به ویژه اختلالات جنسی ارتباط تنگاتنگ داشته است.نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده از پژوهش و وضعیت نامطلوب رضایت، اختلالات و عملکرد جنسی در زنان سالمند یائسهبرنامه ریزی در سطح کلان نظام سلامت برای رفاه اجتماعی - روانی و استفاده از روش های موثر آموزشی، به منظور ارتقای کیفیت زندگیجنسی و سلامت این گروه پیشنهاد می شود. مشکلات جنسی در میان زنان سالمند پیامد اجتناب ناپذیر پیری نیست، بلکه پاسخی به حضورعوامل استرس زا در حوزه های مختلف زندگی است. این تاثیر تا حدی در زنان سالمند نسبت به سلامت جسمانی آنها بیشتر از مردان صادقاست. کادر نظام سلامت که در حال درمان زنان سالمند دارای مشکلات جنسی هستند، نه تنها سلامت جسمانی بلکه سلامت روانی اجتماعیو رضایت از رابطه صمیمی افراد را نیز باید در نظر بگیرند. مدیریت بهینه یائسگی مستلزم تخصص یک تیم بهداشتی چند رشته ای است کههر کدام مجهز به مهارت های مختلف لازم برای برخورداری بیمار از کیفیت مطلوب زندگی هستند. یک رویکرد جامع برای مدیریت اموراتجنسی در زنان سالمند یائسه مورد نیاز است.

زنان یائسه، یائسگی، سالمندی، امورات جنسی