احمد اشرفی - عضو هیات علمی گروه تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود

مذهب تشیع به وسیله شاه اسماعیل اول در سال ۹۰۷ هجری به عنوان تنها مذهب رسمی کشور اعلام گردید و رسمیت یافت. شاه صفوی در اجرای سیاست مذهبی­اش به تندروی­های بیهوده و تعصبات بی­جای مذهبی زیادی دست زد که پیامدهای منفی بلندمدت و کوتاه­مدت زیادی در ایران و به ویژه در خراسان که همجوار مرزهای دولت سنی­مذهب ماوراءالنهر بود، گردید. دولت شیبانی به وسیله شیبک خان ازبک تقریبا هم­زمان با دولت صفوی تشکیل شده بود و موسس آن فردی متعصب و جنگجو بود و افراط­گریهای شاه صفوی، او را به مقابله با ایران سوق داد. اگر چه او در نبرد مرو کشته شد ولی حملات ازبکان در سراسر دوره صفویه کم و بیش ادامه داشت و ساکنان صبور و مظلوم خراسان بهای نابخردی­های دولتمردان خود را پس می­دادند. خراسان عصر صفوی به عنوان یکی از کانون­های کهن فرهنگی و معنوی ایران و پایگاه دوستداران اهل بیت محسوب می­شد، و وجود بارگاه اماه هشتم(ع) نیز بر این موقعیت، می­افزود و دولت صفوی که خود را مروج و حامی مذهب تشیع می­دانست، به این خطه توجه ویژه­ای داشت و خراسان به عنوان یکی از مولفه­های مهم تاثیرگذار در سیاست مذهبی شاهان صفوی به شمار می­رفت. شاهان صفوی به خصوص شاه عباس اول هر وقت فرصتی دست می­داد به زیارت امام هشتم(ع) می­شتافتند و شکی نیست که از این رهگذر به دنبال اجرای سیاست مذهبی خود و کسب مشروعیت و مقبولیت دینی در میان مردم بودند.

خراسان, سیاست مذهبی, صفویه.