حسین الهی - استاد بازنشسته گروه تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد

با پیدایش آیین زرتشت، تکامل در فکر و اندیشه ایرانیان بر پایه و دستورات و داده­های این فرزانه تاریخ به وقوع پیوست که در آن برابری انسان، آزادی او و نقش گفتار، کردا و پندار نیک به صورت پایه­های اصلی زندگی ایرانیان درآمد و موجب گسترش خردورزی در جامعه­ی ایران گردید. خودباوری و احترام به خواسته­های فردی و اجتماعی گسترش یافت و موجبات پیشرفت و تکامل جامعه را در درون شرایط سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و روانی فراهم کرد. ایرانیان در این آزمون تاریخی که بر پایه پرسش و پاسخ بنیاد نهاده شده بود به ایجاد زندگی شاد و عشق و محبت برای همه­ی مردم و به ویژه در محدوده جغرافیایی خود همت کردند و تربیت فرزندان خود را بر پایه خودشناسی گذاشتند تا بر پویایی جامعه بیفزایند به خانه و خانواده و گروه­های قومی و نژادی احترام گذاشته و روابط جهان را بر پایه عدالت اجتماعی و مبارزه با جهل و جهالت در بین تمام انسان­ها استوار کردند و معتقد بر این بودند که تمدن­های بشری همگرا است و از واگرایی­ها بدور شدند و عدالت و امنیت و آزادی را  حق تمام مردم و برای همه آن­ها خواستند و به آزادی انسان در تفکر و اندیشه پای­بند و به خواسته­هایش احترام فوق­العاده قائل بودند.

حقوق فردی و اجتماعی, آزادی اندیشه, خانه و خانواده, صلح و سازش, میانه روی و اعتدال, ایرانیان