حمید شیرازی - دانشجوی دکتری علوم اقتصادی، گروه اقتصاد، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
محمد شریف کریمی - دانشیار، گروه اقتصاد، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
علی فلاحتی - دانشیار، گروه اقتصاد، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

هدف مقاله ، بررسی تاثیر تعمیق سرمایه و کشش جانشینی عوامل تولید بر ظرفیت اشتغال زایی بخش صنایع کارخانه ای ایران طی دوره سالیانه ۱۳۶۸- ۱۳۹۸ با استفاده از تکنیک خودرگرسیونی با وقفه های گسترده (ARDL) بود. نتایج حاکی از تاثیر معنادار معکوس آنی و مستقیم تاخیری عامل تعمیق سرمایه در هر دو دوره و نیز تاثیر معنادار مستقیم تاخیری عامل کشش جانشینی عوامل تولید در دوره کوتاه مدت و تاثیر معنادار معکوس تاخیری تغییرات کشش جانشینی عوامل در بلند مدت بر ظرفیت اشتغال زایی بخش یادشده طی دوره یادشده است. همچنین، طبق مدل تصحیح خطا (ECM)، الگوی پویای کوتاه مدت ظرفیت اشتغال زایی بخش صنایع کارخانه ای به سمت الگوی تعادل بلندمدت، هم گرایی و گرایش دارد. براساس نتایج، انتخاب تکنولوژی سازگار در بخش صنایع کارخانه ای (صنعت ساخت) ایران در راستای امکان جانشینی آسان عوامل و تعمیق سرمایه، بهره گیری بیشتر از تجارب بین المللی، بومی سازی دانش فنی و انتقال فن آوری های نوین از طریق راهبرد تعمیق سرمایه درجهت افزایش سطح رقابت پذیری محصولات بخش صنعت ساخت و ارتقای توان استفاده از دانش فنی در تولید محصولات صنعتی و انتخاب مدبرانه راهبرد تعمیق سرمایه درجهت افزایش و یا حداقل، حفظ وضع موجود اشتغال بخش صنایع کارخانه ای پیشنهاد می گردد.

طبقه بندی JEL: .C۲۲, D۲۲, E۲۲, E۲۴ واژگان کلیدی: تعمیق سرمایه, کشش جانشینی عوامل, صنایع کارخانه ای, الگوی خودرگرسیونی با وقفه های توزیعی