فرزاد رحیم زاده - استادیار اقتصاد، گروه اقتصاد و حسابداری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
سیامک شکوهی فرد - پسادکتری اقتصاد، گروه اقتصاد، دانشگاه پیام نور، صندوق پستی ۴۶۹۷- ۱۹۳۹۵، تهران، ایران
هاتف حاضری نیری - دانشیار اقتصاد، گروه اقتصاد، دانشکده ی علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

هدف این مقاله بررسی تاثیر فساد بر شمول مالی در ایران و کشورهای منتخب عضو سازمان همکاری اسلامی طی دوره زمانی ۲۰۰۵- ۲۰۲۰ است. بدین منظور، از سه متغیر برای سنجش شمول مالی استفاده شد و به تناسب آن، سه مدل جداگانه برآورد گردید. نتایج برآورد مدل با استفاده از روش گشتاورهای تعمیم یافته سیستمی نشان داد، در سطح معناداری ۵ درصد، مقدار باوقفه شمول مالی، سطح تولید ناخالص داخلی سرانه و آموزش بر شمول مالی، تاثیر مثبت و معناداری دارند. هم چنین، تاثیر فساد بر شمول مالی، منفی و معنادار است. در سطح معناداری ۵ درصد، تاثیر گسترش کاربران اینترنتی و مشترکان تلفن همراه، بر شمول مالی مثبت و معنادار بوده و بالا بودن سهم زنان از کل جمعیت بر شمول مالی، تاثیر منفی و معناداری دارد. براساس نتایج، پیشنهاد می شود سیاست گذاران با کاهش انحصارات وسیع، از بین بردن ساختار رانتی، بالا بردن کیفیت قوانین و ایجاد شفافیت گسترده، سطح فساد کشورهای منتخب را کاهش و شمول مالی را افزایش دهند.

طبقه بندی JEL:.D۷۳, G۰۱, C۲۱ واژگان کلیدی: شمول مالی, فساد, ایران, کشورهای منتخب سازمان همکاری اسلامی, رهیافت گشتاورهای تعمیم یافته سیستمی (SGMM)