رضیه رحیمی - Department of Agricultural Extension and Education, Faculty of Agricultural Management, Gorgan University Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran
غلامحسین عبدالله زاده - Department of Agricultural Extension and Education, Faculty of Agricultural Management, Gorgan University Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran
محمد شریف شریف زاده - Department of Agricultural Extension and Education, Faculty of Agricultural Management, Gorgan University Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran

زمینه و هدف: بسیاری از کشورها در حال حاضر مدیریت پسماند را در اولویت قرار داده و به دنبال افزایش اثربخشی آن با تشویق مشارکت عمومی هستند. بر این اساس این پژوهش با هدف ارزیابی تمایل روستاییان به مشارکت در فرآیند مدیریت پسماند در شهرستان جاجرم استان خراسان شمالی انجام شد.  روش بررسی: روش تحقیق پیمایشی استفاده شد. جامعه آماری را ۴۰۳۱ خانوار از ۳۷ روستای شهرستان جاجرم تشکیل دادند که ۴۰۰ نفر آنها به عنوان نمونه انتخاب شدند. متغیر وابسته تمایل به مشارکت در مدیریت پسماند با ۵ متغیر شامل تمایل به پرداخت جهت دفع پسماندها، تمایل به استفاده از ظروف مخصوص، تمایل به تفکیک پسماند در مبداء، تمایل به تحویل پسماندهای تفکیک شده، تمایل به همکاری با دهیاری، سنجش شد. تاثیر متغیرهای مستقل بر پنج متغیر وابسته از طریق اجرای پنج تابع لوجیت ارزیابی شد. یافته ها: نتایج اجرای مدل­ های پنج گانه نشان داد که متغیرهای سن، تحصیلات، جمع ­آوری منظم پسماند توسط دهیاری­ ها، همکاری با تعاونی و تشکل­ های روستایی، پرداخت هزینه بابت جمع آوری پسماند، آشنایی با روش ­های مدیریت پسماند، اثرات پسماند بر سلامت، آشنایی با اثرات مضر پسماندها، ارتباط با مروجین و رابطین خانه ­های بهداشت روستایی، شرکت در کلاس­ های آموزشی مرتبط با پسماند و میزان رضایت­مندی از دهیاری (۰/۰۵p≤) تاثیر مثبت و معنی­ داری بر تمایل به مشارکت در مدیریت پسماند دارند. نتیجه گیری: ارائه برنامه های آموزشی مرتبط و معرفی پیامدهای عدم تفکیک پسماند بر سلامت انسانی و محیط زیست جهت جلب مشارکت مردم در طرح های مدیریت پسماند موثر است و باید در اولویت برنامه های مدیریت پسماند قرار گیرد.

Waste management, Waste sorting, Household waste, Social participation, مدیریت پسماند, تفکیک پسماند, پسماند خانگی, مشارکت اجتماعی